Zamknięcie podatkowej księgi i ustalenie dochodu rocznego

Zamknięcie księgi przychodów i rozchodów

Zamknięcie podatkowej księgi przychodów i rozchodów związane jest dokonaniem podsumowania (rocznego) jej zapisów w poszczególnych kolumnach. Sposób, w jaki zamyka się podatkową księgę, uzależniony jest od tego, czy podatnik w ciągu roku:

• podsumowywał poszczególne kolumny księgi narastająco od początku roku, czy
   
• sumował jedynie przychody i koszty z danego miesiąca.

W praktyce zazwyczaj stosowany jest pierwszy z ww. sposobów, gdyż przy ustalaniu zaliczek na podatek dochodowy za poszczególne miesiące podatnicy uwzględniają przychody i koszty ich uzyskania od początku roku. Sposób ten polega na tym, że po zakończeniu miesiąca dane z kolumn 7-14 sumuje się. Następnie pod podsumowaniem danego miesiąca wpisuje się w poszczególnych kolumnach sumy od początku roku do miesiąca poprzedzającego dany miesiąc, a w kolejnej pozycji w poszczególnych kolumnach wpisuje się sumę od początku roku. Gdy podatnik w ciągu roku sumował osiągnięte od początku roku przychody i koszty ich uzyskania, to wartości wykazane na koniec grudnia są jednocześnie podsumowaniem przychodów i kosztów podatkowych danego roku.

Jeśli natomiast podatnik stosował drugi z ww. sposobów (tj. sumował tylko przychody i koszty z danego miesiąca), to po zakończeniu roku powinien na oddzielnej stronie w księdze sporządzić zestawienie roczne. W zestawieniu tym należy wpisać do właściwych kolumn sumy z poszczególnych miesięcy, a następnie je dodać.

Ustalenie dochodu (straty)

Czynnością kończącą proces związany z zamknięciem podatkowej księgi jest ustalenie dochodu (straty).

Zasady ustalania dochodu na podstawie podatkowej księgi określono w objaśnieniach zamieszczonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi. Wynika z nich, że w celu ustalenia dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym, należy na oddzielnej stronie księgi:

1) ustalić wartość osiągniętego przychodu w roku podatkowym (kolumna 9),

2) ustalić wysokość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania przychodów w następujący sposób:

• do wartości spisu z natury na początek roku podatkowego doliczyć wartość zakupu towarów handlowych (materiałów) z kolumn 10 i 11, a następnie pomniejszyć o wartość spisu z natury sporządzonego na koniec roku podatkowego,
   
• kwotę wynikającą z tego obliczenia powiększyć o kwotę wydatków z kolumny 14 ("razem wydatki") oraz pomniejszyć o wartość wynagrodzeń w naturze w tej części, w której wydatki (koszty) związane z wynagrodzeniami w naturze zostały zaksięgowane w innych kolumnach księgi (np. w gastronomii koszty zakupu materiałów i towarów handlowych zużytych do przygotowania posiłków dla pracowników zostały wpisane w kolumnie 10),

3) wartość osiągniętego przychodu (kolumna 9) pomniejszyć o wysokość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania przychodu, obliczonych w ww. sposób; wynikająca z tego obliczenia różnica stanowi kwotę dochodu osiągniętego w roku podatkowym.

Ustaloną w powyższy sposób kwotę przychodów, kosztów ich uzyskania oraz dochodu (straty) wykazuje się w rocznym zeznaniu podatkowym.