Otrzymanie posiłków/napojów profilaktycznych a przychód pracownika

Do przychodów pracownika ze stosunku pracy uważa się m.in. wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych świadczeń (art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF).

Kwestią dyskusyjną jest, czy pracownik, któremu pracodawca zapewnia posiłki/napoje profilaktyczne, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, uzyskuje z tego tytułu przychód ze stosunku pracy. Przypomnijmy bowiem, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13 wyjaśnił, że za przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń mogą być uznane świadczenia, jeśli są spełnione łącznie następujące przesłanki:

• świadczenia zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
   
• świadczenia zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
   
• korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

W przypadku, gdy obowiązek przekazania pracownikom świadczeń wynika z przepisów prawa pracy, raczej nie zostaną spełnione wszystkie ww. przesłanki, co oznacza, że otrzymanie posiłków/napojów profilaktycznych nie powinno stanowić przychodu dla pracowników. Niemniej jednak gdyby nawet uznać, że otrzymanie przez pracowników posiłków/napojów profilaktycznych, przekazanych zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, stanowi dla nich przychód, to i tak przychód ten korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Jak bowiem wynika z art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PDOF, wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Wolna od podatku dochodowego będzie także wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych, przekazanych przez pracodawcę w związku z ciążącym na nim obowiązkiem wynikającym z przepisów bhp, gdy nie ma on możliwości wydania pracownikom posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych (zob. art. 21 ust. 1 pkt 11b ustawy o PDOF).

Wspomnijmy, że gdyby pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapewnił pracownikom posiłków/napojów profilaktycznych czy produktów spożywczych do przygotowania posiłków przez pracowników we własnym zakresie, ani nie przekazał im ww. bonów/kuponów/talonów/innych dowodów, lecz wypłacił im ekwiwalent pieniężny (na co nie pozwalają przepisy bhp), wówczas wartość otrzymanego przez pracownika ekwiwalentu nie korzystałaby ze zwolnienia od podatku dochodowego.