Odpowiedzialność pełnomocnika w świetle przepisów ustawy o VAT

Począwszy od 1 stycznia 2017 r. zmianie uległy regulacje w ustawie o VAT odnoszące się do odpowiedzialności pełnomocnika za zobowiązania podatkowe podatników. W myśl art. 96 ust. 4b ustawy o VAT, w przypadku zarejestrowania podatnika, którego zgłoszenie rejestracyjne zostało złożone przez pełnomocnika, pełnomocnik odpowiada solidarnie wraz z zarejestrowanym podatnikiem do kwoty 500.000 zł za zaległości podatkowe podatnika powstałe z tytułu czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.

Zasada ta nie ma zastosowania wówczas, gdy powstanie zaległości podatkowej nie wiązało się z uczestnictwem podatnika w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej. Wynika to wprost z brzmienia art. 96 ust. 4c ustawy o VAT.

Warto jednak zauważyć, że w praktyce niejednokrotnie pełnomocnik nie jest w stanie z góry przewidzieć czy podatnik będzie działał w celu wyłudzenia podatku VAT, gdyż nie weryfikuje jego działalności i nie ma wpływu na jego postępowanie po dokonaniu rejestracji. W niektórych przypadkach nie posiadając wiedzy o tym, iż podmiot nastawiony jest na oszustwa podatkowe poniesie - w świetle obowiązujących przepisów - za takie działanie odpowiedzialność finansową.

W związku z występującymi w tym zakresie wątpliwościami skierowano do Ministra Finansów interpelacją poselską, nr 10588, w której zadano m.in. pytanie czy pełnomocnik będzie mógł się zwolnić z odpowiedzialności finansowej wykazując, iż nie posiadał wiedzy o działaniu podatnika w celu uzyskania przez niego korzyści majątkowej i czy planowane są zmiany obowiązującej ustawy o VAT w zakresie ewentualnego zwolnienia się z odpowiedzialności finansowej pełnomocnika podatnika.

W odpowiedzi z dnia 23 marca 2017 r., nr PT3.054.3.2017.LPJ.136 na ww. interpelację, wyjaśniono, iż odpowiedzialność będzie obejmowała zaległości powstałe z tytułu czynności wykonanych przez podatnika w okresie 6 miesięcy od rejestracji i będzie ograniczona do kwoty 500.000 zł. Pełnomocnik nie może zwolnić się z odpowiedzialności solidarnej poprzez wykazanie, iż nie posiadał wiedzy o działaniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez takiego podatnika. Przepisy ustawy o VAT nie przewidują bowiem - zdaniem Ministerstwa - takiej przesłanki zwalniającej.

W uzasadnieniu wskazano, iż: "(...) Przy orzekaniu o odpowiedzialności solidarnej znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), w szczególności procedury postępowania przy orzekaniu odpowiedzialności osób trzecich. Stwierdzenie powyższego opiera się na obiektywnych przesłankach (w drodze decyzji administracyjnej) stosowanych przez organy podatkowe, nie ma więc charakteru uznaniowego wzbudzającego niepewność pełnomocników podatników.

Organy podatkowe nie będą miały obowiązku wykazać, że pełnomocnik posiadał wiedzę o nierzetelnym rozliczaniu podatku przez podatnika, którego zarejestrował, bowiem nie stanowi to przesłanki wyłączającej zastosowanie wobec pełnomocnika odpowiedzialności solidarnej. (...)"

Dodano również, iż nie są planowane obecnie zmiany w ustawie o VAT mające na celu wprowadzenie dodatkowych przesłanek zwalniających pełnomocników z odpowiedzialności solidarnej.