Faktura wystawiona przedwcześnie jako "pusta" faktura

W przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Tak stanowi art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Ten przepis nie jest jednak stosowany przy "typowych", rzeczywistych transakcjach, gdy obowiązek rozliczenia VAT (i w efekcie - zapłaty podatku wykazanego w fakturze) powiązany jest z terminem powstania obowiązku podatkowego. W związku z tym art. 108 ust. 1 ww. ustawy powinien mieć zastosowanie tylko do tzw. "pustych" faktur, czyli faktur, które nie dokumentują żadnego zdarzenia gospodarczego. Czy jednak faktura wystawiona przedwcześnie jest "pustą" fakturą, skoro dotyczy ona konkretnej, przyszłej transakcji? Stanowisko organów podatkowych w tej kwestii jest niejednolite.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 10 listopada 2015 r., nr IPPP1/4512-972/15-2/EK uznał, że art. 108 ust. 1 ustawy o VAT dotyczy sytuacji, gdy kwota podatku wynika jedynie z samego faktu wystawienia faktury, a więc gdy dana czynność nie jest objęta zakresem opodatkowania lub gdy faktura w ogóle nie odzwierciedla żadnej transakcji. Jeżeli natomiast faktura dokumentuje rzeczywiste zdarzenie gospodarcze, które co do zasady podlega opodatkowaniu, sam fakt wystawienia faktury w sposób niezgodny z przepisami (przedwcześnie) nie rodzi obowiązku zapłaty podatku na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Taka faktura powinna zostać zaewidencjonowana i rozliczona na zasadach ogólnych, tj. z chwilą powstania obowiązku podatkowego właściwego dla czynności, którą ta faktura dokumentuje (czyli w momencie dokonania transakcji czy otrzymania zaliczki).

Zaznaczamy, że ten sam organ podatkowy (w Warszawie) w interpretacji indywidualnej z 21 maja 2015 r., nr IPPP1/4512-222/15-2/AP,, zaprezentował bardziej rygorystyczne stanowisko. Uznał bowiem, że art. 108 ust. 1 ustawy o VAT może mieć zastosowanie także do faktur wystawionych przedwcześnie. Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 2 lutego 2015 r., nr IBPP4/443-523/14/PK.

Co istotne - przedwczesne wystawienie faktury nie powinno wywołać negatywnych skutków VAT, gdy transakcja zostanie zrealizowana (zaliczka zapłacona) do terminu rozliczenia podatku za dany miesiąc/kwartał (tj. do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu/kwartale wystawienia tej faktury). Organy podatkowe przyznają bowiem, że w takim przypadku VAT powinien być rozliczony zgodnie z terminem powstania obowiązku podatkowego, tj. z chwilą dokonania dostawy, wykonania usługi czy otrzymania zaliczki. Tak uznał też Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w przytoczonej już interpretacji indywidualnej z 21 maja 2015 r., a także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 3 czerwca 2016 r., nr IBPP1/4512-162/16/LSz.

Natomiast, gdy do terminu rozliczenia VAT za dany miesiąc/kwartał zdarzenie nie nastąpi, warto rozważyć anulowanie faktury wystawionej przedwcześnie lub jej skorygowanie.