Transakcje objęte samofakturowaniem

Ustawodawca wskazał katalog transakcji, które mogą być dokumentowane na zasadzie samofakturowania. Należą do nich:

• sprzedaż, czyli odpłatna dostawa towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów lub wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (patrz: art. 106d ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT),
   
• otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi, czyli tzw. zaliczki (patrz: art. 106d ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 106b ust. 1 pkt 4 ww. ustawy),
   
• dostawa towarów lub świadczenie usług, których miejsce świadczenia znajduje się na terytorium państwa trzeciego (patrz: art. 106d ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 106a pkt 2 lit. b) ww. ustawy).

Z katalogu samofakturowania - podobnie jak ze standardowego sposobu fakturowania - zostało jednak wyłączone otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi, jeżeli zapłata ta dotyczy WDT lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, czyli m.in. w przypadku najmu, dzierżawy, stałej obsługi prawnej i biurowej (patrz: art. 106d ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 106b ust. 1 pkt 4 ww. ustawy).

Należy zauważyć, że wśród ww. czynności - dla których ustawodawca dopuścił możliwość samofakturowania - nie zostały wymienione dostawy towarów lub świadczenie usług, których miejsce świadczenia znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego. Wynika to z faktu, że o możliwości samofakturowania decydują wówczas przepisy innego państwa UE, a nie przepisy polskie.

Zakres samofakturowania

Pewne wątpliwości może budzić kwestia zakresu dokumentów objętych samofakturowaniem, tj. czy procedurą samofakturowania muszą być objęte wszystkie faktury dokumentujące nabycie towarów i usług przez podatnika, czy też możliwe jest zastosowanie przedmiotowej procedury w odniesieniu do części faktur. Przy czym kwestię tę można rozpatrywać przedmiotowo (tj. ze względu na rodzaj faktur), jak również podmiotowo (przez pryzmat poszczególnych dostawców).

Należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie nakazują, aby procedurą samofakturowania były objęte wszystkie faktury dokumentujące nabycie towarów/usług. Nabywca może więc w ramach samofakturowania wystawiać faktury zarówno w imieniu i na rzecz niektórych tylko dostawców, jak i wyłącznie niektóre rodzaje faktur (sprzedaży, zaliczkowe, korygujące, lub duplikaty faktur).

Możliwość samofakturowania tylko niektórych rodzajów faktur zaakceptował np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 4 września 2015 r., nr IBPP2/4512-508/15/WN. Organ podatkowy uznał bowiem za prawidłowe wprowadzenie procedury samofakturowania wyłącznie w odniesieniu do faktur korygujących, podczas gdy faktury pierwotne miały być nadal wystawiane przez danego dostawcę.