Ulga z tytułu systematycznego oszczędzania

Warunki kontynuacji ulgi

Od 1 stycznia 2002 r. prawo do ulgi z tytułu systematycznego oszczędzania przysługuje dwóm grupom podatników.

Po pierwsze, prawo do odliczania wydatków poniesionych z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej zachowali podatnicy, którzy nabyli je w latach 1997-2001, a odliczenia nie znalazły pokrycia w podatku obliczonym za te lata.

Po drugie, możliwość kontynuacji odliczeń z tytułu systematycznego oszczędzania mają podatnicy, którzy przed dniem 1 stycznia 2002 r.:

• zawarli umowę o kredyt kontraktowy z bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową o systematyczne gromadzenie oszczędności według zasad określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz
   
• nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na ten cel w oparciu o art. 27a updof, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r.

Prawo do odliczenia od podatku dalszych kwot wpłaconych oszczędności z tytułu kontynuacji systematycznego gromadzenia oszczędności, poniesionych od dnia 1 stycznia 2002 r., przysługuje im nie dłużej niż do upływu terminu systematycznego gromadzenia oszczędności, wynikającego z umowy o kredyt kontraktowy, określonego przed dniem 1 stycznia 2002 r.

Wysokość odliczeń

Omawiana ulga polega na pomniejszeniu podatku o 30% poniesionych wydatków, nie więcej jednak niż 6% kwoty stanowiącej iloczyn 70 m² powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczenia premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał roku poprzedzającego rok podatkowy.

Wskazany limit jest limitem rocznym, tak więc w każdym roku podatkowym odliczeniu z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej podlegają wydatki do ściśle określonego limitu. I tak:

• w 1997 r. do 4.914 zł, co odpowiadało wydatkom w wysokości 16.380 zł,
   
• w 1998 r. do 6.090 zł, co odpowiadało wydatkom w wysokości 20.300 zł,
   
• w 1999 r. do 7.980 zł, co odpowiadało wydatkom w wysokości 26.600 zł,
   
• w 2000 r. do 9.240 zł, co odpowiadało wydatkom w wysokości 30.800 zł,
   
• w 2001 r. do 9.660 zł, co odpowiadało wydatkom w wysokości 32.200 zł.

Poczynając od 2002 r. roczny limit odliczeń wynosi 11.340 zł, co odpowiada wydatkom w wysokości 37.800 zł.

Należy pamiętać, że omawiane odliczenie wchodzi w zakres tzw. dużej ulgi budowlanej i mieści się w ramach limitu odliczeń przysługujących z tego tytułu, tj. 35.910 zł. Jeżeli więc podatnik korzystał z odliczeń w ramach tzw. dużej ulgi budowlanej, kwotę limitu przysługującego w 2016 r. z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej stanowi różnica między limitem określonym na lata obowiązywania przepisów ustawy a limitem odliczeń wykorzystanym w latach ubiegłych, nie więcej jednak niż 11.340 zł.

Odliczenie w ramach ulgi z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej przysługuje łącznie obojgu małżonkom (przysługuje im jeden wspólny limit), za wyjątkiem małżonków, w stosunku do których orzeczono separację.

Przeznaczenie zgromadzonych oszczędności

Po upływie umownego okresu systematycznego oszczędzania, pieniądze zgromadzone w kasie mieszkaniowej podatnicy powinni wydatkować na zaspokojenie potrzeb (celów) mieszkaniowych, poprzez realizację inwestycji polegających na:

1) nabyciu, budowie, przebudowie, rozbudowie lub nadbudowie domu albo lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość,

2) uzyskaniu spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej albo prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego,

3) remoncie domu albo lokalu wspomnianych w pkt 1 i 2, z wyjątkiem bieżącej konserwacji i odnowienia mieszkania,

4) spłacie kredytu bankowego zaciągniętego na powyższe cele,

5) nabyciu działki budowlanej lub jej części pod budowę domu jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego, w którym jest lub ma być położony lokal mieszkalny kredytobiorcy.

Po upływie okresu oszczędzania bank prowadzący kasę mieszkaniową zawiera z podatnikiem (na jego wniosek) umowę kredytową i udziela kredytu kontraktowego na cele mieszkaniowe, o których była mowa wyżej. Zawarcie takiej umowy nie jest jednak dla podatnika obowiązkowe. Może on zatem wydatkować zgromadzone oszczędności na wskazane wcześniej cele mieszkaniowe bez ubiegania się o kredyt.

Utrata prawa do ulgi i jej skutki

W myśl art. 27a ust. 13 pkt 4 updof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2001 r., jeżeli podatnik skorzystał z odliczeń od dochodu (przychodu) lub podatku z tytułu wydatków na systematyczne oszczędzanie, a następnie wycofał oszczędności z kasy mieszkaniowej, do dochodu (przychodu) lub podatku należnego za rok, w którym wycofanie miało miejsce, dolicza kwoty uprzednio odliczone. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy wycofana kwota po określonym w umowie o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania zostanie wydatkowana zgodnie z celami systematycznego oszczędzania na rachunku prowadzonym przez tę kasę. Wydatkowanie powinno nastąpić do końca roku podatkowego, w którym wycofano pieniądze z kasy mieszkaniowej.

Inną przyczyną utraty prawa do dokonanych odliczeń jest przeniesienie uprawnień do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz osób trzecich. W tym przypadku wyjątek dotyczy przekazania wspomnianych uprawnień na rzecz dzieci własnych lub przysposobionych. Potwierdzeniem tego jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 sierpnia 2015 r., nr ITPB2/4511-601/15-2/MM, w której czytamy: "(...) Wnioskodawczyni zamierza przenieść uprawnienia do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz córki, zatem w związku z dokonaną operacją nie wystąpią przesłanki do zwrotu wykorzystanej przez nią ulgi z tytułu wpłat na ww. rachunek.

Zaznaczyć jednak należy, że na córkę Wnioskodawczyni, w związku z otrzymaniem w drodze cesji uprawnień do rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, jako właściciela tego rachunku przejdą również określone obowiązki. Obowiązkiem tym jest przeznaczenie i wydatkowanie kwot zgromadzonych na tym rachunku zgodnie z celami systematycznego oszczędzania".

Trzeba przy tym pamiętać, że możliwość kontynuowania (dokonywania) odliczeń po 1 stycznia 2002 r. z tytułu omawianej ulgi mają osoby, które nabyły do niej prawo przed tą datą. Zatem, każdy kto stał się właścicielem rachunku w kasie mieszkaniowej po 1 stycznia 2002 r. i w związku z tym dokonywał wpłat na ten rachunek, nie może skorzystać z ulgi z tego tytułu. Reguła ta dotyczy również dzieci, na które rodzice przenieśli prawo do zgromadzonych przez siebie środków.

Pozostałe zagadnienia

Kwota odliczenia od podatku z tytułu systematycznego oszczędzania w kasie mieszkaniowej przekraczająca kwotę podatku obliczonego według skali podatkowej, podlega odliczeniu od podatku obliczonego za lata następne, aż do całkowitego jej odliczenia.

Wysokość wydatków związanych z systematycznym oszczędzaniem ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, a zaliczyć do nich można:

• umowę zawartą pomiędzy bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową oraz podatnikiem (stanowi ona podstawę dokonywania wydatków),
   
• dowody potwierdzające wysokość poniesionych w trakcie roku wydatków, np. bankowe dowody wpłaty.

Odliczenia wydatków z tytułu systematycznego oszczędzania w kasie mieszkaniowej nie stosuje się, jeżeli za rok podatkowy podatnikowi lub jego małżonkowi dopisano premię mieszkaniową.