Leasing samochodu, podatkowo - operacyjny, a bilansowo - finansowy

Ustawa o rachunkowości nie określa w sposób szczególny zasad ustalania wartości początkowej środka trwałego użytkowanego na podstawie umowy leasingu finansowego. Stosuje się tu zatem ogólne zasady dotyczące ustalania tej wartości. W myśl art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości, cena nabycia środków trwałych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do dnia przyjęcia środka trwałego do używania, w tym m.in. koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania.

Z kolei w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" zapisano, że wartość początkową przedmiotu leasingu finansowego, stanowiącą odpowiednik ceny jego zakupu, ustala się jako niższą spośród:

• wartości rynkowej przedmiotu leasingu, ustalonej na moment rozpoczęcia leasingu (jest to najczęściej wartość wskazana w umowie), lub
   
• wartości bieżącej opłat leasingowych, ustalonej za pomocą stopy procentowej leasingu lub stopy procentowej korzystającego.

Wartość początkową przedmiotu leasingu (tu: samochodu) zwiększają poniesione przez korzystającego bezpośrednie koszty zawarcia umowy, przystosowania przedmiotu leasingu, ulepszenia itd.

Wartość przedmiotu leasingu zwiększają ponadto opłaty za zawarcie umowy leasingu.

W księgach rachunkowych, w związku z poniesieniem tych opłat, wystąpią następujące zapisy (w uproszczeniu bez VAT):

Zapłata opłaty wstępnej:

Do kwestii ujmowania w kosztach uzyskania przychodów wstępnej opłaty leasingowej, gdy dla celów podatkowych umowa kwalifikowana jest jako leasing operacyjny, a dla celów bilansowych przedmiot leasingu podlega amortyzacji, odniósł się m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 4 maja 2015 r., nr ILPB4/4510-1-54/15-2/DS. Organ ten stwierdził:

"(...) wstępna opłata leasingowa warunkuje zawarcie umowy, czyli należy ją powiązać nie tyle z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia. Dotyczy ona nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego. Zatem nie jest opłatą dotyczącą całego okresu trwania umowy leasingu. Stąd opłata ta jest wydatkiem jednorazowym, związanym z zawarciem umowy leasingu. Dlatego też nie ma obowiązku rozliczania jej proporcjonalnie do okresu trwania umowy. Dlatego też wstępną opłatę należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo w dacie jej poniesienia. (...)"

Potwierdzenie takiego podejścia odnaleźć można m.in. w wyroku NSA z 1 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 841/13.

Inne stanowisko zajął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 22 grudnia 2015 r., nr IBPB-1-2/4510-645/15/AnK:

"(...) nie powinno budzić wątpliwości, że stosowane w Spółce zasady rachunkowego ujmowania wydatków związanych z opłatami wstępnymi przy leasingu/czynszu inicjalnego decydują także o podatkowym ujęciu tego rodzaju wydatków.

(...) Spółka planuje zawarcie umowy leasingu operacyjnego. Spółka ujmie w księgach rachunkowych otrzymaną fakturę za Opłatę wstępną od Finansującego w miesiącu jej otrzymania. Opłata wstępna bilansowo zwiększy kwotę wykazanego aktywa. W świetle MSR 16 aktywo będzie amortyzowane w okresie jego ekonomicznej użyteczności.

W świetle powyższego w analogiczny sposób winien być ujęty koszt związany z Opłatą wstępną podatkowo. (...)"