Odliczanie składek społecznych a źródło przychodu w PIT

Polski Ład wprowadził regulacje dające możliwość m.in. odliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorców stosujących opodatkowanie podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym oraz opłacających kartę podatkową (w limitowanej wysokości). Prawo do podatkowego rozliczania składki zdrowotnej przysługuje wyłącznie od dochodów/przychodów/podatku osiąganych z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w danej formie, zapłaconej w roku podatkowym z tytułu tej działalności.

Natomiast przepisy o podatku dochodowym dotyczące odliczania od dochodu/przychodu składek na ubezpieczenia społeczne nie zawierają takich obostrzeń. Prawo do odliczania składek na ubezpieczenia społeczne nie jest powiązane ze źródłem przychodu, z tytułu którego są one opłacane.

Wcześniej Ministerstwo Finansów, w piśmie przesłanym do naszego Wydawnictwa w dniu 23 marca 2016 r., wyjaśniało:

"(...) podatnik opłacający składki na ubezpieczenia społeczne zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z osiąganiem konkretnych przychodów lub prowadzeniem określonej działalności, w pierwszej kolejności odlicza opłacone składki w ramach tego źródła przychodów. Czyli przychody z tytułu działalności gospodarczej opodatkowanej np. w formie ryczałtu ewidencjonowanego, w pierwszej kolejności pomniejsza o składki na ubezpieczenia społeczne należne w związku z prowadzeniem tej działalności. Jeżeli przychód ten jest niższy niż opłacone składki, a podatnik jednocześnie osiąga inne przychody, np. z umowy zlecenia, opodatkowane według skali podatkowej, nieodliczoną część składki może odliczyć od tych innych przychodów. (...)"

Zapytaliśmy MF, czy takie podejście jest nadal aktualne, skoro przepisy nie warunkują prawa do odliczania składek na ubezpieczenia społeczne od źródła przychodu, z tytułu którego są one opłacane. MF w odpowiedzi przesłanej naszemu Wydawnictwu w dniu 19 kwietnia 2023 r. stwierdziło:

"(...) obowiązujące przepisy ustawy PIT oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne pozwalają na odliczenie zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenia społeczne, bezpośrednio na własne ubezpieczenia społeczne podatnika oraz osób z nim współpracujących bez wskazania, że odliczenie należy powiązać z przychodami ze źródła, z którym związany był obowiązek ich opłacenia. Inaczej jest w przypadku odliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne podatnika oraz osób z nim współpracujących. Począwszy od 2022 r., wyłącznie podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, którzy opłacają składki w związku z prowadzeniem działalności, z której dochody/przychody są opodatkowane podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową, mogą zmniejszyć odpowiednio dochód/przychód/podatek w formie karty podatkowej, o część tych składek.

Biorąc więc pod uwagę obowiązujące przepisy, nie ma uzasadnienia dla konieczności powiązania możliwości odliczania składek na ubezpieczenia społeczne w pierwszej kolejności ze źródłem przychodów, z którym był związany obowiązek opłacania tych składek (podkreśl. red.)."

Jak wynika z ww. odpowiedzi, stanowisko MF przedstawione w piśmie z 2016 r. nie jest już aktualne.