Zbieg uprawnień do zwolnień podatkowych stosowanych przez pracodawcę jako płatnika

Pracownik w 2024 r. korzysta z ulgi dla rodzin 4+. We wrześniu otrzyma świadczenia dofinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Łączna wartość świadczeń otrzymanych w bieżącym roku przekroczy limit 1.000 zł. Czy kwotę nadwyżki ponad ten limit należy opodatkować, czy może zwolnić od podatku w ramach ulgi dla rodzin 4+?

Do kwoty nadwyżki ponad limit 1.000 zł można zastosować zwolnienie od podatku w ramach ulgi dla rodzin 4+.

Reguły uwzględniania zwolnień

Z mocy prawa stosuje się zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 67 updof. Na jego podstawie wolna od podatku jest wartość świadczeń rzeczowych oraz pieniężnych, które pracownik otrzymał w związku z finansowaniem przez pracodawcę działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Aby świadczenia te były wolne od podatku, konieczne jest, by w całości były sfinansowane ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych i nie przekraczały w roku podatkowym ustawowego limitu. W 2024 r. w odniesieniu do tego rodzaju świadczeń obowiązuje limit 1.000 zł.

Wymaga zaznaczenia, że poza zakresem omawianego zwolnienia pozostaje wartość bonów, talonów i innych znaków, uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi, których nie uważa się za rzeczowe świadczenia w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 67 updof.

Z kolei na podstawie pisemnego oświadczenia złożonego przez pracownika, dopuszcza się stosowanie przez pracodawcę (jako płatnika) m.in. zwolnienia od podatku przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 153 updof, zwanego ulgą dla rodzin 4+. Z uregulowań tego przepisu wynika, że uprawnionymi do tej preferencji, są podatnicy osiągający przychody m.in. ze stosunku pracy, którzy w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci:

• wykonywali władzę rodzicielską, pełnili funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawowali funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, lub
• wykonywali ciążący na nich obowiązek alimentacyjny albo sprawowali funkcję rodziny zastępczej - w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci.

Jeżeli pracownik złoży pracodawcy oświadczenie, że spełnia warunki do stosowania tego zwolnienia, to pracodawca oblicza zaliczkę z uwzględnieniem tego zwolnienia (art. 31a ust. 8 updof). W efekcie pracodawca nie ujmuje w podstawie obliczenia zaliczek na podatek przychodów pracownika ze stosunku pracy, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł.

Zbieg uprawnień do zwolnień

W kontekście problemu przedstawionego w pytaniu warto zwrócić uwagę, że rzeczowe i pieniężne świadczenia otrzymywane przez pracownika w związku z finansowaniem przez pracodawcę działalności socjalnej ze środków ZFŚS, jako przychody ze stosunku pracy mogą podlegać zwolnieniu podatkowemu na podstawie obu wspomnianych wcześniej przepisów, tj. art. 21 ust. 1 pkt 67 i 153 updof. W art. 21 ust. 39 updof uregulowano jednak, że przy obliczaniu kwoty przychodów podlegających zwolnieniu w ramach ulgi dla rodzin 4+, nie uwzględnia się przychodów:

• podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy o PIT,
• zwolnionych od podatku dochodowego oraz
• od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Oznacza to, że jeżeli pracownik otrzymuje świadczenia sfinansowane z ZFŚS, to w pierwszej kolejności korzystają one ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 updof i nie są wliczane do limitu ulgi dla rodzin 4+. Dopiero gdy wartość tych świadczeń przekroczy w 2024 r. limit 1.000 zł, do nadwyżki stosuje się ulgę dla rodzin 4+.

W sytuacji opisanej w pytaniu należy zatem przyjąć, że płatnik może zastosować ulgę dla rodzin 4+ do tej części świadczeń sfinansowanych z ZFŚS, a wydanych pracownikowi we wrześniu 2024 r., która przekroczy kwotę 1.000 zł. Przy czym zastosowanie tego zwolnienia będzie możliwe, o ile na moment otrzymania świadczeń przychody pracownika ze stosunku pracy, liczone narastająco od początku roku i objęte limitem wspomnianej ulgi, nie przekroczą kwoty 85.528 zł.