Podatek hipotetyczny

Na podstawie przepisów ustawy o PIT obowiązujących w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. pracownikom oraz przedsiębiorcom spełniającym określone warunki, przysługiwała tzw. ulga dla klasy średniej. Zasady jej stosowania były krytykowane, przede wszystkim z powodu skomplikowanego algorytmu obliczania kwoty obniżki, a także z uwagi na utratę prawa do dokonanych odliczeń, w sytuacji uzyskania przychodów w wysokości przekraczającej ustalony roczny limit (133.692 zł).

Na mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265 ze zm.), zwanej dalej ustawą korygującą Polski Ład, ulga ta została zlikwidowana ze skutkiem od początku roku podatkowego (art. 18 ust. 2 tej ustawy). To rozwiązanie ma służyć stabilizacji systemu podatkowego. Jednocześnie, aby zapobiec zwiększeniu obciążeń podatkowych, nie tylko obniżono do 12% stawkę podatku w skali podatkowej, ale również wprowadzono mechanizm ustalania podatku hipotetycznego za 2022 r. Zasady i warunki jego stosowania opisuje art. 26 ustawy korygującej Polski Ład.

Z uregulowań tego przepisu wynika, że po złożeniu zeznania podatkowego za 2022 r. przez pracowników oraz przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej, którzy za ten rok podatkowy uzyskali przychody w wysokości od 68.412 zł do 133.692 zł, naczelnik urzędu skarbowego ustali, czy wykazany w zeznaniu podatek należny jest wyższy od podatku hipotetycznego obliczonego z zastosowaniem m.in. ulgi dla klasy średniej oraz skali podatkowej obowiązującej na dzień 30 czerwca 2022 r. W takim przypadku kwota różnicy między podatkiem należnym a hipotetycznym podatkiem należnym będzie podlegała zwrotowi. Obliczenie i zwrot kwoty różnicy będzie dokonywany z urzędu, a podatnik otrzyma informację o kwocie do zwrotu, w terminie 21 dni od dnia złożenia zeznania.

Kwotę do zwrotu traktuje się na równi z nadpłatą, o której mowa w art. 72 § 1 Ordynacji podatkowej, co wpływa na ustalenie momentu powstania prawa do zwrotu oraz termin i sposób jego dokonania. Ponadto, gdy kwota różnicy zostanie zwrócona nienależnie lub w wysokości większej od należnej, podatnik powinien bez wezwania dokonać jej zwrotu w terminie 30 dni. W przeciwnym razie zostanie wydana decyzja, w której organ podatkowy określi obowiązek zwrotu w terminie 30 dni od dnia doręczenia tej decyzji. Po upływie tego terminu niezwrócona kwota będzie traktowana jako zaległość podatkowa (art. 52 § 3 Ordynacji podatkowej).