Zakup karnetu na zajęcia sportowe oraz ubezpieczenia w razie choroby

Prowadzę indywidualną działalność gospodarczą. Osiąganie z niej przychodów zależy od mojej aktywności i sprawności fizycznej, na którą ma wpływ stan zdrowia. W związku z tym zamierzam wykupić dla siebie karnet na zajęcia sportowe oraz ubezpieczenie, z którego otrzymam świadczenie w razie choroby. Czy tego rodzaju wydatki będę mógł ująć w podatkowej księdze?

Nie. Wydatki, o których mowa w pytaniu nie kwalifikują się do kosztów podatkowych, a tym samym nie podlegają ujęciu w podatkowej księdze i w rozliczeniu podatkowym.

Nie budzi wątpliwości możliwość ujmowania do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych przez przedsiębiorcę na ochronę zdrowia pracowników, w tym na opłacenie karnetów na zajęcia sportowe czy abonamentu medycznego. Jako uzasadnienie dla takiej kwalifikacji podatkowej wspomnianych wydatków wskazuje się w szczególności na czynniki motywacyjne, lojalnościowe, ochronę przed kosztami związanymi z absencją pracowników z powodu choroby.

Inaczej jednak podchodzi się do rozliczania wydatków ponoszonych na ochronę zdrowia przedsiębiorcy, w tym również zabezpieczenia przed skutkami choroby. Wprawdzie brak jest wyłączenia tego rodzaju wydatków z kosztów podatkowych na podstawie art. 23 updof, ale uznanie ich za takie koszty wymaga spełnienia przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 updof. Na tle tego przepisu przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodu są tylko te racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane ze źródłem przychodów, których celem jest uzyskanie przychodu z danego źródła albo jego zachowanie lub zabezpieczenie. Jednoznaczne wykazanie istnienia takiego związku przyczynowo-skutkowego jest obowiązkiem podatnika (przedsiębiorcy).

W ocenie organów podatkowych wspomniany związek nie istnieje, gdy wydatki mają charakter osobisty. Przy czym w ich ocenie taką kategorię wydatków stanowią m.in. wydatki:

• związane z ochroną zdrowia przedsiębiorcy i utrzymaniem kondycji fizycznej, np. na zakup karnetu na zajęcia sportowe (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 lipca 2014 r., nr IBPBI/1/415-467/14/ŚS),
   
• podyktowane stanem zdrowia przedsiębiorcy, np. na operacje medyczne czy zakup okularów korekcyjnych koniecznych do pracy (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 kwietnia 2018 r., nr 0115-KDIT3.4011.118.2018.2.PSZ i Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 sierpnia 2014 r., nr ITPB1/415-599/14/AK),
   
• mające zapobiegać utracie dochodu w razie niezdolności przedsiębiorcy do pracy, np. składki na ubezpieczenie od ryzyka utraty dochodów w razie choroby (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 20 lutego 2014 r., nr IPTPB1/415-754/13-2/MD).

Słuszność takiej wykładni potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych.

Przykładowo, NSA w wyroku z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 23/16 zgodził się ze stanowiskiem organów podatkowych, że nie jest kosztem służącym osiągnięciu przychodów z działalności gospodarczej wydatek na opłacenie składki ubezpieczenia, którego zakres ochrony dotyczy ryzyka utraty dochodów z działalności w razie choroby przedsiębiorcy. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że: "Koszt w rozumieniu art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. stanowią (...) te wydatki, które można powiązać z działalnością gospodarczą prowadzoną przez skarżącego, a nie te, które poniesiono kiedykolwiek bez ryzyka wpisanego w charakter działalności gospodarczej.

Wskazanym przez skarżącego we wniosku o interpretację celem poniesienia wydatków w postaci składki z tytułu polisy ubezpieczeniowej ma być obok jednorazowego świadczenia z tytułu śmierci lub trwałego uszczerbku na zdrowiu, wypłata miesięcznego świadczenia na wypadek niemożności prowadzenia działalności gospodarczej z przyczyn wskazanych w umowie.

(...) ideą tego ubezpieczenia jest gwarancja podtrzymania dochodu w sytuacji, gdy niemożliwe lub zagrożone jest uzyskiwanie przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej przez lekarza.

Nie sposób zatem przyjąć, aby wydatek na ubezpieczenie został poniesiony w celu uzyskania przychodu z działalności gospodarczej wnioskodawcy w sytuacji gdy jego celem jest zabezpieczenie źródeł utrzymania podatnika w razie niemożliwości uzyskiwania dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji trafnie przyjął organ interpretacyjny, a za nim sąd I instancji, że wydatek ten w istocie rzeczy ma charakter osobisty i służy zaspokojeniu osobistych potrzeb skarżącego, a co za tym idzie nie można uznać go za koszt uzyskania przychodów z działalności gospodarczej, ponieważ nie spełnia przesłanek wyrażonych w art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f.".

Skoro wydatki, o których mowa w pytaniu, a więc na wykupienie dla siebie przez podatnika (przedsiębiorcę) karnetu na zajęcia sportowe oraz ubezpieczenia zapewniającego dochód w razie choroby, nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów, to podatnik nie powinien takich kosztów ewidencjonować w podatkowej księdze.