Zasady ogólne opodatkowania odsetek

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 updop, podatek od przychodów m.in. z odsetek uzyskiwanych przez nierezydentów wynosi 20% przychodów, chyba że postanowienia stosownej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu stanowią inaczej.

W myśl natomiast art. 26 ust. 1 updop, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat m.in. odsetek, są obowiązane jako płatnicy pobierać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Przy czym zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Mając na uwadze powołane przepisy ustawy o CIT, zobowiązanie podatkowe z tytułu przychodów uzyskanych z odsetek od pożyczki udzielonej polskiemu podmiotowi przez podmiot zagraniczny powstanie z dniem wypłaty tych odsetek. Z art. 26 ust. 7 updop wynika, że wypłata, o której mowa m.in. w art. 21 ust. 1 updop, oznacza wykonanie zobowiązania w jakiejkolwiek formie, w tym poprzez zapłatę, potrącenie lub kapitalizację odsetek.

Obowiązek potrącenia tego podatku nie wystąpi jednak wówczas, kiedy zachodzą przesłanki do zastosowania zwolnienia od opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 3 updop, w odniesieniu do odsetek wypłacanych podmiotowi zagranicznemu. Jeżeli te przesłanki nie wystąpią, to od tych odsetek - co do zasady - polski podmiot obowiązany jest jako płatnik potrącić podatek dochodowy w wysokości 20% przychodu uzyskanego przez podmiot zagraniczny.

Gdy odsetki płacone są na rzecz podmiotu zagranicznego będącego podatkowym rezydentem państwa, z którym Polska posiada zawartą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, zakres opodatkowania w Polsce przychodów takiego zagranicznego rezydenta jest ograniczony treścią takiej umowy. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania może, po spełnieniu określonych przesłanek, ograniczyć stawkę podatku, jaka powinna być pobrana w danym kraju od odsetek wypłacanych rezydentowi drugiego kraju lub wręcz wyłączyć możliwość opodatkowania takich odsetek w kraju pożyczkobiorcy.

W większości zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania przepisy regulujące zasady opodatkowania odsetek wzorowane są na art. 11 Modelowej konwencji OECD. Reguła w nim zawarta stanowi, że odsetki podlegają opodatkowaniu w państwie, w którym ich odbiorca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania. Jednocześnie zastrzega się, że mogą one być również opodatkowane w państwie źródła, ale wówczas wysokość podatku pobieranego w państwie źródła ograniczana jest do wysokości przyjętej w umowie. Oznacza to, że opodatkowanie odsetek jest możliwe zarówno w państwie będącym miejscem zamieszkania lub siedziby ich odbiorcy, jak również w państwie, w którym odsetki powstały.