Zmiany w VAT wprowadzone w celu przeciwdziałania oszustwom

W Dz. U. z 29 grudnia 2017 r., pod poz. 2491, opublikowano ustawę z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych, tzw. ustawę o STIR. Wprowadza ona zmiany m.in. do ustawy o VAT.

STIR będzie systemem teleinformatycznym, do którego trafią informacje przekazywane przez banki i SKOK-i, np. o prowadzonych rachunkach i zlecanych przelewach. W oparciu o zgromadzone dane będzie prowadzona analiza ryzyka wykorzystywania działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi.

Na temat STIR i blokady rachunków bankowych piszemy w rozdz. VII pkt 3 tego dodatku.

W celu przeciwdziałania wykorzystaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych wprowadzono zmiany m.in. w ustawie o VAT. Jedna ze zmian polega na rozszerzeniu wskazanego w art. 96 ust. 4 ustawy o VAT katalogu przyczyn będących podstawą do odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT. Mianowicie, naczelnik urzędu skarbowego nie będzie dokonywał rejestracji podmiotu jako podatnika VAT (bez konieczności zawiadamiania podmiotu), jeżeli z posiadanych informacji będzie wynikać, że podatnik może prowadzić działania z zamiarem wykorzystania działalności banków (w rozumieniu art. 119zg pkt 1 Ordynacji podatkowej) lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi (w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej). Taka sama przesłanka będzie także stanowiła podstawę do wykreślenia z urzędu podatnika z rejestru VAT (bez konieczności zawiadamiania go o tym). W ustawie uregulowano także, że jeżeli podatnik udowodni, że prowadzone przez niego działania nie są realizowane z zamiarem wykorzystania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi, albo wyjdą na jaw inne okoliczności lub dowody, z których wynikał brak tego zamiaru - to wówczas naczelnik urzędu skarbowego przywróci zarejestrowanie podatnika jako podatnika VAT czynnego bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego.

W nowelizacji ustawy o VAT uregulowano ponadto, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie prowadził w postaci elektronicznej wykazy podmiotów:

• w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji (zgodnie z art. 96 ust. 4a ustawy o VAT) albo które zostały wykreślone przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru jako podatnicy VAT (zgodnie z art. 96 ust. 9 albo 9a ww. ustawy),
   
• których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Wykazy te zostały udostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sposób umożliwiający sprawdzenie, czy podmiot znajduje się w wykazie. Wykazy mają zawierać następujące dane:

• firmę (nazwę) lub imię i nazwisko,
   
• NIP, jeżeli taki numer został przyznany,
   
• numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany,
   
• numer PESEL, o ile podmiot posiada,
   
• numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany,
   
• adres siedziby - w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną,
   
• adres głównego miejsca prowadzenia działalności albo adres rejestracyjny, w przypadku braku adresu głównego miejsca prowadzenia działalności - w odniesieniu do osoby fizycznej,
   
• imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL,
   
• imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL,
   
• imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL,
   
• daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT,
   
• podstawę prawną rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT.

Ponadto w ustawie o VAT uregulowano, że Szef KAS wykreśli podmiot z ww. wykazu:

• w przypadku przywrócenia rejestracji podmiotu jako podatnika VAT (na podstawie art. 96 ust. 9h-9j ustawy o VAT) - podmiot zostanie wówczas umieszczony w wykazie podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
   
• po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym podmiot został umieszczony w tym wykazie.

Ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, czyli z dniem 13 stycznia 2018 r. (z pewnymi wyjątkami).