Proporcja u podatnika rozpoczynającego działalność

Planuję rozpocząć działalność gospodarczą w lutym 2018 r., jako czynny podatnik VAT. Wystąpi u mnie również obrót zwolniony z VAT, ale w niewielkim zakresie w stosunku do całej działalności. Czy muszę ustalić z naczelnikiem urzędu skarbowego proporcję, według której będę odliczać VAT?

Podatnik VAT ma, co do zasady, prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabytych towarów i usług, o ile zakupy te służą lub będą służyły w przyszłości działalności opodatkowanej VAT. Z kolei zakupy związane z działalnością zwolnioną z VAT nie uprawniają do odliczenia VAT naliczonego.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu Czytelnik przede wszystkim powinien określić, czy jest w stanie przyporządkować dokonywane zakupy towarów i usług do konkretnego rodzaju wykonywanych czynności. Jeżeli może wyodrębnić podatek naliczony związany z działalnością zwolnioną z VAT i z działalnością opodatkowaną, to nie ma potrzeby stosowania proporcjonalnego odliczania VAT. Odliczeniu wówczas podlegać będzie podatek naliczony związany z czynnościami opodatkowanymi VAT.

Odliczenie podatku naliczonego na podstawie wyliczonej przez podatnika proporcji stosowane jest przy działalności tzw. mieszanej, w sytuacji, gdy zakup służy zarówno działalności zwolnionej z VAT, jak i opodatkowanej.

Proporcja sprzedaży ustalana jest w takich przypadkach zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

W sytuacji gdy podatnik w poprzednim roku podatkowym nie osiągnął obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3, lub gdy obrót w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30.000 zł, rozlicza podatek naliczony związany z obydwoma rodzajami sprzedaży (opodatkowaną i zwolnioną) przyjmując proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy ustalonej z naczelnikiem urzędu skarbowego i potwierdzonej protokołem (art. 90 ust. 8 ustawy o VAT). Przepis ten ma również zastosowanie w sytuacji gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do niego kwota obrotu, o której mowa w tym przepisie, byłaby niereprezentatywna (art. 90 ust. 9 ustawy o VAT).

Zatem podatnik (Czytelnik), który rozpocznie w trakcie 2018 r. wykonywanie czynności opodatkowanych oraz zwolnionych i zgodnie z obowiązującymi przepisami może odliczać VAT proporcjonalnie, powinien w oparciu o powołany wcześniej art. 90 ust. 8 ustawy o VAT uzgodnić z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcję wyliczoną szacunkowo, według której będzie odliczał VAT naliczony.

Reasumując, podatnik, który rozpoczyna działalność, powinien orientacyjnie określić proporcję sprzedaży. Aby uzgodnić proporcję wyliczoną szacunkowo, powinien zwrócić się z wnioskiem do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Organ podatkowy, po rozpatrzeniu wniosku, sporządza protokół, w którym ustala wskaźnik proporcji, jaki podatnik będzie stosował do końca danego roku. Protokół ten musi być podpisany przez obie strony - podatnika i organ podatkowy.