Zatrzymane wadium a koszty uzyskania przychodów

W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oferta spółki została uznana za najkorzystniejszą. Po wyborze oferty okazało się, że z dodatkowego kosztorysu, którego złożenia zażądał zamawiający, wynika rozbieżność w wymiarach oferowanego przez nią urządzenia ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia. W tej sytuacji zamawiający odmówił podpisania umowy i zatrzymał wadium. Sąd ostatecznie oddalił powództwo spółki o zwrot wadium. Czy jego wartością spółka może obciążyć koszty podatkowe?

"(...) to co stoi na przeszkodzie do przyjęcia, iż zatrzymane wadium stanowi podatkowy koszt uzyskania przychodu jest brak wypełnienia przesłanki związanej z celowością wydatku, nakierowaniem go na osiągnięcie, zachowanie, albo zabezpieczenie źródła przychodu. Należy mieć bowiem na uwadze, iż »celowy« wydatek to przede wszystkim ten, który racjonalnie przyczynia się do osiągnięcia przychodu, ewentualnie zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Działania podatnika muszą mieć zatem charakter pozytywny, wpływający na przychód podatkowy. Nie mogą to być wydatki, których przyczyną poniesienia jest niewłaściwe postępowanie podatnika. Brak staranności w prowadzeniu własnych spraw nie może aktualizować prawa do pomniejszenia podstawy opodatkowania. Przyjęcie takiego założenia prowadziłoby do sytuacji, w ramach której część odpowiedzialności za brak należytej staranności w prowadzeniu działalności gospodarczej przejmowałby na siebie Skarb Państwa poprzez zmniejszenie wysokości przysługującej mu daniny. W konsekwencji »kosztowy« charakter mają jedynie te wydatki, których poniesienie nie wynika z zawinienia podatnika, braku należytej staranności, czy też braku nadzoru. Wszystkie bowiem rodzaje winy, w przypadku, gdy można je przypisać postępowaniu podatnika, prowadzą do konstatacji, iż wydatek tak poniesiony ma charakter działań negatywnych. Poniesienie wydatku będącego rezultatem zawinionego (nienależytego) postępowania nie chroni bowiem źródła przychodu, i tym bardziej nie zabezpiecza go przed uszczerbkiem.

(...) to nieprawidłowości w złożonej przez Spółkę ofercie stanowiły podstawę do odmówienia podpisania umowy przez zamawiającego i to właśnie w tym braku staranności Spółki należy upatrywać źródła utraty wadium. Dodatkowo sąd apelacyjny oddalił powództwo Spółki o zwrot wadium, tym samym rozstrzygnął spór na jej niekorzyść. Należy zauważyć, że celowość wydatku polega na podejmowaniu działań zmierzających do osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. (...)

(...) Reasumując(...) brak jest podstaw do uznania kwoty wadium zatrzymanej przez Zamawiającego za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust.1 ustawy o CIT. Powyższe stanowisko można uznać za utrwalone w orzecznictwie sądów administracyjnych (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6 października 2017 r., nr 0114-KDIP2-3.4010.208.2017.1.KK)