Przejęcie majątku spółki z o.o. w likwidacji

Wraz z kolegą jesteśmy wspólnikami spółki z o.o. w likwidacji. Zamykamy spółkę zanim jej działalność stanie się całkowicie nieopłacalna. Mamy wierzycieli, ale środki zgromadzone w spółce pozwolą na ich zaspokojenie. W skład majątku spółki wchodzi nieruchomość, którą chcielibyśmy przejąć na współwłasność z drugim wspólnikiem. Umowa spółki milczy w tej kwestii. Czy po spłacie wierzycieli możemy zamiast wypłaty nadwyżki majątku przejąć nieruchomość?

Likwidacja spółki z o.o. jest procedurą sformalizowaną, której przebieg regulują przepisy art. 270-290 K.s.h. (Dz. U. z 2017 r. poz. 1577). Likwidatorzy mają obowiązek zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Zaś uzyskane środki służą przede wszystkim zaspokojeniu (zabezpieczeniu) wierzycieli (por. art. 279, 285, 287 K.s.h.).

Jeżeli po spłaceniu zobowiązań pozostaną jakieś kwoty, wówczas podlegają podziałowi między wspólników. W myśl art. 286 § 1 K.s.h. podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli jest dopuszczalny po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów. Umowa spółki może określać inne zasady podziału majątku (zob. art. 174 § 3 K.s.h.). Kodeksową regułą jest, że podział majątku wspólników następuje w pieniądzu. Jeżeli zatem zgodnie ze sprawozdaniem likwidacyjnym po spłaceniu (zabezpieczeniu) wierzycieli istnieje majątek, który podlega podziałowi pomiędzy wspólników, wówczas przysługuje im roszczenie o wypłatę przypadającej na danego wspólnika kwoty likwidacyjnej.

Przepisy K.s.h. nie regulują wprost kwestii związanych z podziałem pozostałego majątku w naturze. Sąd Okręgowy w Poznaniu w postanowieniu z dnia 24 stycznia 2017 r., sygn. akt II Ca 1522/16, wskazał, że o ile w doktrynie brak jest jednomyślności w zakresie dopuszczalności dokonania rozliczenia ze wspólnikami spółki poprzez przyznanie im składników majątku likwidowanej spółki, to jednak dominuje stanowisko opowiadające się za możliwością takiej formy rozliczeń. Sąd Okręgowy przychylił się do dominującego poglądu. Pamiętać także należy, że warunkiem ewentualnych postanowień w kwestii zwrotu wspólnikom majątku likwidowanej spółki w naturze jest to, że nie mogą one naruszać uprawnień wierzycieli tej spółki.

Głównym celem postępowania likwidacyjnego jest spłacenie wierzycieli.

Przepisy K.s.h. nie określają wprost formy, w jakiej powinno nastąpić nieodpłatne przekazanie wspólnikowi, po zaspokojeniu wierzycieli, nieruchomości stanowiącej składnik majątku likwidowanej spółki. Ze względu na wymogi odnośnie formy czynności prawnych dotyczących przenoszenia nieruchomości konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego (art. 2 K.s.h. i art. 155 § 1 K.c.). Sąd Okręgowy w przytoczonym wcześniej postanowieniu potwierdził, że nie można przyjmować, by przeniesienie własności nieruchomości z podmiotu prawa, jakim jest spółka handlowa na wspólnika (inny podmiot prawa) mogło się dokonać poprzez czynności, które nie przybierają formy aktu notarialnego. Uchybiałoby to podstawowej regule obrotu nieruchomościami, która obowiązuje w polskim porządku prawnym.

Pamiętać też należy, aby przed wykreśleniem spółki z KRS nastąpił wpis nowych właścicieli w księdze wieczystej, tak aby mieć pewność, że sąd wieczystoksięgowy pozytywnie rozpatrzy wniosek. Trzeba bowiem zadbać o ważne przeniesienie majątku likwidowanej spółki. Zgodnie z art. 25e ustawy o KRS (Dz. U. z 2017 r. poz. 700 ze zm.) Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa z chwilą wykreślenia z KRS mienie pozostałe po wykreślonym podmiocie, bez względu na przyczynę wykreślenia, którym nie rozporządził przed wykreśleniem właściwy organ.