Zasada wzajemności

Należy zwrócić uwagę na § 4 rozporządzenia, który wskazuje, iż zwrot podatku, w odniesieniu do podmiotów uprawnionych z państw trzecich, przysługuje na zasadzie wzajemności.

Wyjaśnienia dotyczącego stosowania zasady wzajemności udzielił podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi na zapytanie poselskie nr 4431, w piśmie z 10 sierpnia 2009 r., informując, że:

"(...) Zwrot podatku od towarów i usług podmiotom zagranicznym z państw nienależących do Unii Europejskiej dokonywany jest, zgodnie z przepisem § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom (Dz. U. nr 89, poz. 851 ze zm.), na zasadzie wzajemności. Zasada wzajemności oznacza, iż zwrot podatku dokonywany jest podmiotom z tych krajów, które stosują zwrot podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze wobec podmiotów polskich.

Informacje o stosowaniu zwrotów w innych krajach zbierane są za pośrednictwem polskich placówek dyplomatycznych i są przekazywane do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście, który w Polsce jako jedyny prowadzi obsługę zwrotów dla podmiotów zagranicznych. Informacje w zakresie krajów spoza Unii Europejskiej dokonujących zwrotu podatku polskim podmiotom mogą być zatem uzyskane w ww. urzędzie skarbowym.

Odnosząc się natomiast do problematyki poruszonej w drugiej części pytania zawartego w zapytaniu (...), a mianowicie, w jakim zakresie kraje spoza Unii Europejskiej zwracają obcokrajowcom podatek od towarów i usług, uprzejmie informuję, iż kwestie te są regulowane przez władze podatkowe tych państw co do zasady bez porozumienia z innymi krajami. Zatem zakres zwrotu w danym państwie, które wprowadziło do swojego prawodawstwa przepisy analogiczne do tych z trzynastej dyrektywy Rady z dnia 17 listopada 1986 r., wynika z przepisów obowiązujących w tym państwie. Nie jest w Polsce prowadzony żaden oficjalny, urzędowy wykaz takich zwrotów. (...)"

Aby ubiegać się o zwrot podatku VAT w Polsce, należy wziąć pod uwagę fakt, czy w państwie trzecim, w którym wnioskodawca ma siedzibę, zwrot podatku VAT polskim podatnikom dokonywany jest na takich samych zasadach jak dla podmiotów zarejestrowanych w tym państwie, czy tylko w ograniczonym zakresie. Zdaniem Ministerstwa Finansów, stosowanie ograniczeń oznacza, że podmiotom z tych państw nie przysługuje w Polsce zwrot podatku VAT. Wynika to z odpowiedzi z dnia 29 marca 2013 r., na interpelację poselską nr 15039, w której poinformowano, iż:

"(...) Zgodnie z obowiązującymi przepisami zwroty dla podmiotów zagranicznych dokonywane są na takich samych zasadach jak podatnikom zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług w Polsce (art. 89 ust. 1c pkt 3 ww. ustawy), czyli obejmują pełny katalog towarów i usług, tak jak dla podatników polskich. Pewne wyjątki w tym katalogu dotyczą jedynie niektórych towarów i usług i mają zastosowanie zarówno do podmiotów krajowych, jak i zagranicznych. (...)

Należy podkreślić, że stosowanie zasady wzajemności jest wymogiem o charakterze fakultatywnym, wynikającym z dyrektywy 86/560/EWG. Przepisy Unii Europejskiej nie definiują wprost, co kryje się pod pojęciem zasady wzajemności. Oznacza to, że państwa członkowskie mogą same, na swoje własne potrzeby, określać kryteria niezbędne do jej spełnienia. W Polsce stosowanie zasady wzajemności oznacza, że podatek od towarów i usług zwracany jest na terytorium naszego kraju podmiotom z tych krajów trzecich, w których dokonywany jest analogiczny zwrot podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze. Dopiero wypełnienie stawianych warunków w tym zakresie decyduje o możliwości ubiegania się przez podmioty z krajów trzecich o zwrot podatku. (...)

Stanowisko Ministerstwa Finansów w kwestii spełnienia zasady wzajemności wskazuje na konieczność traktowania polskiego podmiotu (w zakresie prawa do zwrotu) w kraju trzecim tak jak podatnika podatku VAT lub podatku o podobnym charakterze w tym kraju, ponieważ podmioty zagraniczne traktowane są w taki właśnie sposób w Polsce. Zatem podmioty z krajów trzecich dokonujący zwrotu podatku podmiotom zagranicznym w ograniczonym zakresie nie mogą ubiegać się o zwrot podatku w Polsce. (...)"