Podmioty uprawnione do dokonywania zwrotów

Zgodnie z art. 127 ustawy o VAT, zwrot podatku zapłaconego przez podróżnego przy nabyciu towarów na terytorium Polski dokonywany jest przez sprzedawcę towaru, lub przez podmiot, którego przedmiotem działalności jest dokonywanie takiego zwrotu, z którym sprzedawca podpisał stosowną umowę.

Aby podróżny mógł ubiegać się o zwrot podatku zapłaconego w cenie towaru, który następnie jest wywożony poza terytorium UE, zakup musi być dokonany u zarejestrowanego podatnika VAT spełniającego warunki nałożone ustawą. Ponadto, sprzedawca musi ewidencjonować obrót i podatek należny przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jeśli sprzedawca zawrze umowę z podmiotem uprawnionym do dokonywania zwrotów (czyli w sytuacji, gdy zwrot ten nie będzie dokonywany bezpośrednio przez sprzedawcę), konieczne jest przedłożenie kopii umów zawartych z podmiotami dokonującymi tego zwrotu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Sprzedawca musi zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o funkcjonowaniu w systemie zwrotu VAT, a także o miejscu, gdzie podróżny może uzyskać zwrot.

Należy również pamiętać o zapewnieniu podróżnym informacji o zasadach zwrotu podatku w czterech językach (polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim) i oznaczeniu w szczególny sposób (uregulowany odrębnym przepisem) punktów sprzedaży znakiem informacyjnym o możliwości dokonywania zakupu, od którego przysługuje zwrot.

Jeśli zwrot podatku dokonywany jest bezpośrednio przez sprzedawcę, musi on w poprzednim roku podatkowym osiągnąć obroty w wysokości przekraczającej 400.000 zł i dokonywać zwrotu wyłącznie w stosunku do towarów nabytych u niego. Jeżeli w kolejnym roku podatkowym obroty sprzedawcy spadną poniżej 400.000 zł, może on nadal dokonywać zwrotu VAT od towarów nabytych w roku, w którym był jeszcze podmiotem uprawnionym.

Zwrotu podatku VAT podróżnym mogą dokonywać również podmioty niebędące sprzedawcami, przy czym muszą one:

• legitymować się statusem spółki z o.o. lub akcyjnej, w której członkowie władz nie byli karani za przestępstwa skarbowe lub przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
   
• być co najmniej od 12 miesięcy zarejestrowanymi podatnikami VAT i nie mieć w tym okresie zaległości z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa oraz z tytułu składek ZUS, przy czym warunek ten uznaje się za spełniony również w przypadku gdy podmioty posiadały ww. zaległości i uregulowały je wraz z odsetkami za zwłokę w terminie 30 dni od dnia ich powstania,
   
• zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze prowadzenia działalności w zakresie zwrotu,
   
• złożyć w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną w wysokości 5 mln zł w formie depozytu pieniężnego, gwarancji bankowych lub co najmniej trzyletnich obligacji Skarbu Państwa,
   
• uzyskać od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej zaświadczenie o spełnieniu wszystkich ww. warunków; zaświadczenie to jest ważne nie dłużej niż 2 lata.

Kaucja wpłacana przez podmiot, który będzie dokonywał zwrotów na rzecz podróżnych z krajów spoza Unii Europejskiej, podlega zwrotowi po zakończeniu przez niego działalności związanej z dokonywaniem zwrotów.

W przypadku gdy sprzedawca dokonuje dostawy towarów podróżnym spoza Wspólnoty z zastosowaniem procedury zwrotu podatku, stosuje on stawkę podatku 0% (w innych państwach UE stosowane jest zwolnienie z opodatkowania), co wynika z art. 129 ustawy o VAT.

Warunki stawiane podmiotom dokonującym zwrotu

Ustawodawca nałożył bardzo restrykcyjne warunki, które muszą spełnić podmioty dokonujące zwrotów. Ustanowiony dla sprzedawców pułap obrotów w wysokości 400.000 zł nie znajduje uzasadnienia w dyrektywie w sprawie VAT, która takiego ograniczenia kwotowego nie wprowadza, dlatego NSA postanowieniem z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. akt I FSK 1398/14 zwrócił się do TSUE z następującym pytaniem prejudycjalnym:

"Czy art. 146 ust. 1 lit. b), art. 147 oraz art. 131 i art. 273 dyrektywy 2006/112/WE Rady (...) należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one uregulowaniom krajowym wyłączającym zastosowanie zwolnienia w stosunku do podatnika, który nie spełnia warunku osiągnięcia odpowiedniego pułapu obrotów za poprzedni rok podatkowy, jak również nie posiada zawartej umowy z podmiotem uprawnionym do zwrotu podatku podróżnym?"

Wątpliwości związane są z tym, że ustalenie limitu obrotu za poprzedni rok podatkowy powoduje, iż bezpośredniego zwrotu VAT podróżnym mogą dokonywać tylko ci sprzedawcy, których obroty za poprzedni rok podatkowy osiągnęły kwotę przekraczającą 400.000 zł. Ustawodawca krajowy uznał więc, że tylko działalność prowadzona w takich rozmiarach gwarantuje w sposób niezakłócony obsługę systemu zwrotu VAT podróżnym, zapewniając tym samym bezpieczny system zwolnień. Powstała jednak wątpliwość dlaczego jedynie działalność, w której obroty przekroczyły ww. kwotę miałaby zagwarantować niezakłóconą obsługę zwrotu VAT podróżnym.