Odszkodowania płacone z tytułu nienależytego lub nieterminowego wykonania usługi

Z uzasadnienia

"Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy odszkodowania wypłacane przez Skarżącą na rzecz jej klientów, w związku ze szkodami powstającymi w procesie świadczenia usług transportowych, na skutek uznania roszczenia klienta za zasadne, po przeprowadzeniu postępowania reklamacyjnego oraz na skutek podjęcia decyzji biznesowych, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

(...) pomimo, iż dla powstania odpowiedzialności przewoźnika za wyrządzoną szkodę nie ma znaczenia jego wpływ na jej powstanie, to jednak utrata, ubytek lub uszkodzenie przesyłki oraz opóźnienie w przewozie przesyłki utożsamiane jest przez ustawodawcę z »nienależytym wykonaniem przewozu«. Skoro natomiast nie ulega wątpliwości, że powstanie ubytku, uszkodzenia przesyłki czy opóźnienie w jej dostarczeniu stanowi »nienależyte wykonanie usługi«, to nie sposób zgodzić się ze Skarżącą, że wypłata odszkodowań z tego tytułu powinna stanowić koszt uzyskania przychodu. Przepis art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych literalnie, bowiem wyłącza z kosztów uzyskania przychodów m.in. odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów i wykonanych usług.

(...) Spółka wskazuje, że wypłata odszkodowania klientowi następuje wówczas gdy »zgodnie z przepisami prawa«, Skarżąca jest zobowiązana do jego wypłaty (...). Sama skarżąca wypłaca zatem odszkodowanie na podstawie ważnego tytułu prawnego za wadliwe wykonanie usługi, przyjmując tym samym odpowiedzialność za uszkodzenie, uszczerbek, czy utratę przedmiotowego towaru, a także opóźnienie w wykonaniu zobowiązań umownych. Zauważyć należy, że Skarżąca nie kwestionuje w żaden sposób tytułu wypłaconego odszkodowania i jego wysokości. Skoro natomiast odszkodowania są wypłacane po przeprowadzeniu postępowania reklamacyjnego, po wykazaniu i udokumentowaniu szkody przez klienta, a rozpatrzenie reklamacji następuje w oparciu o przepisy wewnętrzne i z uwzględnieniem prawa powszechnie obowiązującego, to odszkodowanie jest wypłacane wówczas gdy roszczenie klienta jest zasadne, a zgodnie z przepisami prawa Skarżąca jest zobowiązana do jego wypłaty. Skoro zatem sama skarżąca dokonuje wypłaty odszkodowań, to de facto swoją odpowiedzialność z tytułu niewłaściwego działania w zakresie realizacji postanowień umowy uznaje, dlatego też wypłaca odszkodowania mające tę szkodę powetować.

Gdyby natomiast przyjąć, że jak wskazuje się w skardze Skarżąca nie ponosi odpowiedzialności za uszkodzenie, uszczerbek, czy utratę przedmiotowego towaru, a także opóźnienie w wykonaniu zobowiązań umownych, to należałoby uznać, że wypłaciła odszkodowania nienależnie, bez uzasadnionej podstawy prawnej, a więc, że ponosiła wydatek w żaden sposób nie związany z prowadzoną działalnością, a tym samym nie mogący stanowić kosztów uzyskania przychodów.

(...) powstają istotne wątpliwości, czy w zakresie wydatków, które Spółka ponosi z tytułu odszkodowań wypłacanych tytułem decyzji biznesowych, istnieje związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Spółka w przypadku decyzji biznesowej o wypłacie nie prowadzi postępowania reklamacyjnego, a wypłata odszkodowania następuje w takim przypadku w oparciu o analizę wyniku finansowego realizowanego przez Spółkę na sprzedaży usług do danego klienta, jak również z uwzględnieniem relacji z danym klientem (...).

(...) W takiej jednak sytuacji nie sposób przesądzić, czy wypłacane przez skarżącą świadczenie jest w istocie odszkodowaniem, czy wydatkiem na reprezentację, czy też powstaje ono z innego tytułu, wymykającego się spod kontroli. Wobec braku procedury reklamacyjnej niemożliwe jest ustalenie, według jakich kryteriów podejmowana jest decyzja o wysokości odszkodowania, czy jest to suwerenna decyzja Skarżącej, czy też tylko wykonanie kwotowego żądania wysuniętego przez istotnego dla Spółki kontrahenta. W oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny, którym organ jest związany, nie można jednoznacznie ustalić, czy podstawą wypłaty odszkodowania jest wadliwie wykonana usługa, czy też istnieje inna nieujawniona w niniejszej sprawie przyczyna podjęcia określonej decyzji biznesowej. Organ w zaskarżonej interpretacji odnosząc się do stanowiska Spółki, co do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów powstałych w wyniku wypłacenia odszkodowania na podstawie decyzji biznesowych, co do zasady prawidłowo uznał, że wydatek ten nie może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu".

(wyrok WSA w Poznaniu z 10 sierpnia 2017 r., sygn. akt I SA/Po 1102/16 - orzeczenie nieprawomocne)