Usługowe prowadzenie ksiąg a limit płatności gotówkowych

W  2015 r. zawarliśmy umowę na świadczenie usług księgowych. Jest to umowa na czas nieokreślony. Płatność ustalona została w stawce miesięcznej wynoszącej 1.000 zł. Kwotę tę uiszczamy w gotówce. Czy taka forma odpłatności zobowiązuje nas w 2017 r. do korekty kosztów uzyskania przychodów?

NIE, gdyż jednorazowa wartość transakcji nie przekracza 15.000 zł.

Od 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy, na podstawie których zobowiązano przedsiębiorców do dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą, za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli:

• stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
   
• jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł.

Takie uregulowania wynikają ze znowelizowanego art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.).

Na gruncie podatku dochodowego niestosowanie się do tych wymogów skutkuje od 1 stycznia 2017 r. zakazem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca jednorazowej transakcji przekraczającej równowartość 15.000 zł (określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Jeżeli podatnik uprzednio uwzględnił w kosztach podatkowych wartość takiej transakcji, zobowiązany jest do pomniejszenia kosztów podatkowych, a w razie braku takiej możliwości powiększenia przychodów - w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Takie reguły wynikają z art. 22p updof i art. 15d updop.

Skutki podatkowe dokonania płatności odnoszą się wyłącznie do podmiotu ponoszącego koszt w ramach transakcji, a więc do strony dokonującej płatności.

Aby ocenić, czy w rozpatrywanej sytuacji ograniczenia, jakie wynikają z powołanych przepisów, będą mieć zastosowanie, należy rozstrzygnąć, co należy uznać za transakcję jednorazową i jaka jest jej wartość.

W przypadku umów zawieranych na czas nieokreślony, z których nie wynika całkowita wartość transakcji, gdyż zależy ona od czasu trwania umowy, przyjmuje się, że pojęcie jednorazowej transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje należność. Tak jest np. w przypadku umów najmu zawieranych na czas nieokreślony (szerzej na ten temat pisaliśmy w Przeglądzie Podatku Dochodowego nr 9 z 2017 r., w artykule pt. "Limit transakcji gotówkowych w praktyce").

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 30 marca 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.12.2017.2.MM wyjaśnił, że w przypadku płatności dokonywanych z tytułu najmu, jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania - co dotyczyć może umów najmu zawartych na czas nieokreślony - należy przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie. Natomiast w przypadku umowy najmu zawartej na czas określony z ustalonym miesięcznym czynszem, wartość transakcji należy ustalić jako sumę dokonanych w jej ramach opłat.

Wprawdzie w rozważanym przypadku nie mamy do czynienia z umową najmu, lecz z umową o świadczenie usług księgowanych, ale warunki tej umowy, tj. brak określenia czasu na jaki została zawarta oraz sposób rozliczania się, są porównywalne do warunków umowy najmu, której skutki podatkowe rozstrzygnął organ podatkowy we wskazanej interpretacji podatkowej. W związku z tym zasadnym jest przyjęcie, że w przypadku, o którym mowa w treści pytania jednorazowa wartość transakcji z tytułu świadczenia usług księgowych wynosi 1.000 zł. W rezultacie gotówkowa forma płatności tego zobowiązania nie pozbawia podatnika prawa do zaliczania jego wartości do kosztów podatkowych.