Rozliczanie amortyzacji przy wymianie wadliwego środka trwałego

Dla celów działalności gospodarczej w 2016 r. zakupiłem maszynę produkcyjną. Zaliczyłem ją do środków trwałych i wpisałem do ewidencji. Nakłady poniesione na jej zakup rozliczam w firmowych  kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne. Maszyna uległa awarii, więc złożyłem u sprzedawcy reklamację. Po stwierdzeniu wady fabrycznej pierwotnego urządzenia i uznaniu przez sprzedawcę reklamacji otrzymałem od niego w ramach gwarancji nową, sprawną maszynę. Jaki wpływ na rozliczanie amortyzacji maszyny ma wymiana wadliwego urządzenia na nowe?

Ustawa o pdof nie zawiera szczególnych uregulowań dotyczących skutków podatkowych wymiany w ramach gwarancji niesprawnego środka trwałego na nowy. Jak wynika z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Zwrot sprzedawcy w ramach wymiany gwarancyjnej maszyny należy potraktować jako jej likwidację. W wyniku tej likwidacji doszło do zaprzestania jej używania. Tym samym trzeba wykreślić ją z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i zakończyć jej amortyzację. Co ważne, podatnik nie ma w takim przypadku obowiązku korygowania firmowych kosztów podatkowych o rozliczone do momentu wymiany urządzenia odpisy amortyzacyjne. Urządzenie to w okresie swojej sprawności niewątpliwie służyło celom działalności gospodarczej. Jego użytkowanie miało zatem związek z uzyskiwaniem przychodów z tego źródła. Jeśli więc odpisy amortyzacyjne były rozliczane w kosztach podatkowych zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy o pdof, nie ma konieczności ich korygowania.

Z kolei naliczanie amortyzacji od wartości początkowej nowego środka trwałego podatnik rozpocznie począwszy od miesiąca następującego po wprowadzeniu tego środka do ewidencji środków trwałych. Jednak w takim przypadku należy mieć na uwadze art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o pdof. W myśl tego przepisu do firmowych kosztów nie zalicza się odpisów z tytułu zużycia m.in. środków trwałych od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Zatem odpisy amortyzacyjne od pierwotnego niedziałającego prawidłowo urządzenia zaliczone do kosztów podatkowych należy uznać za odliczone od podstawy opodatkowania. Stąd w omawianej sytuacji odpisy amortyzacyjne od nowej maszyny nie będą kosztem podatkowym do sumy wartości odpisów amortyzacyjnych dokonanych od pierwotnego, wymienionego na nowe, urządzenia.

Otrzymaną w ramach gwarancji maszynę podatnik wprowadzi do ewidencji środków trwałych. Należy uznać ją za nowy środek trwały tym bardziej, że może ona różnić się od pierwotnego urządzenia znakami identyfikacyjnymi lub parametrami technicznymi. Wprowadzając ją do ewidencji środków trwałych podatnik powinien ustalić na nowo jej wartość początkową.

Wadliwy środek trwały wymieniony w ramach gwarancji na nowy podlega wykreśleniu z ewidencji środków trwałych z datą jego zwrotu.

Ponieważ Czytelnik otrzymał nową maszynę od sprzedawcy na podstawie umowy sprzedaży maszyny, która okazała się niesprawna, należy uznać, że odbyło się to w ramach pierwotnie zapłaconej należności. Stąd wartość początkowa otrzymanego w ramach wymiany urządzenia będzie odpowiadała wartości początkowej poprzedniej niesprawnej maszyny. Gdyby przy wymianie doszło do wydania nowszego urządzenia z koniecznością uiszczenia dopłaty, wówczas o wartość tej dodatkowo zapłaconej kwoty należałoby zwiększyć wartość początkową nowego środka trwałego. Taka sytuacja nie ma jednak miejsca w omawianym przypadku.