Dokumentowanie usług złożonych

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Jako przykład, w art. 29a ust. 6 wskazano prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Zwrócić należy uwagę, iż pomimo że ww. przepis rozstrzyga kwestię ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku czynności złożonych, to nie odnosi się jednak do zasad ich dokumentowania.

Co do zasady faktura wystawiana przez podatnika odzwierciedlać powinna wykonaną przez niego czynność - dostawę towaru lub wykonanie usługi. Nawet więc gdy mamy do czynienia z usługą złożoną, to tę właśnie usługę podatnik wskazywać powinien na fakturze.

Podatnicy mają jednak często wątpliwości, czy w przypadku usług złożonych, zakładając ich opodatkowanie podatkiem VAT jako jednej kompleksowej usługi, istnieje możliwość wykazania na fakturze w odrębnej pozycji (bądź nawet odrębnego zafakturowania) pewnych czynności dodatkowych związanych z tą usługą, jak np. kosztów materiałów zużytych do wykonania tej usługi.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w ww. interpretacji indywidualnej z dnia 31 marca 2017 r. odniósł się do sposobu dokumentowania świadczeń kompleksowych. W tym zakresie czytamy: "(...) skoro w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym (w opisywanej sytuacji dostawą towarów - przypis redakcji), należna zapłata za to świadczenie powinna być udokumentowana wystawieniem faktury, w której w części zasadniczej przeznaczonej na wskazanie nazwy towaru lub usługi winna znaleźć się wyłącznie nazwa właściwa dotycząca danego świadczenia. Umieszczenie dowolnie na fakturze w części przeznaczonej na nazwę (rodzaj) towaru lub usługi osobnych pozycji, pomimo że przedmiotem sprzedaży jest świadczenie kompleksowe, sugeruje że przedmiotem sprzedaży jest kilka odrębnych usług lub towarów, a nie jedno kompleksowe świadczenie. W konsekwencji, na fakturze dokumentującej taką sprzedaż - w części zasadniczej przeznaczonej na wskazanie nazwy towaru lub usługi winna znaleźć się wyłącznie nazwa właściwa dotycząca dostawy danego towaru. Jednakże nic nie stoi na przeszkodzie, aby np. w części informacyjnej faktury zawrzeć - jeśli jest taka wola i uzgodnienie stron umowy - elementy oraz ich wartość, które składają się na cenę całej dostawy. (...)"

Podobnie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, w wyroku z dnia 8 grudnia 2016 r., sygn. akt III SA/Gl 701/16 (orzeczenie nieprawomocne) stwierdzając dodatkowo, że umieszczenie na fakturze kilku odrębnych świadczeń składających się na jedno świadczenie złożone może sugerować, że przedmiotem sprzedaży było kilka odrębnych świadczeń, a nie jedno kompleksowe. Jednak, zdaniem Sądu: "(...) Nie stoi (...) na przeszkodzie dokonania na fakturze dodatkowej adnotacji o elementach świadczenia kompleksowego. Taki sposób wypisania faktury będzie czytelny dla jej odbiorcy i jednocześnie podatnika zobowiązanego do rozliczenia podatku VAT z tej transakcji wg stawki dla świadczenia głównego oraz organu podatkowego w przypadku jej kontroli. (...)"

Wprawdzie przytoczone powyżej wyjaśnienia organu podatkowego, jak i WSA w Gliwicach nie dotyczą dokumentowania kompleksowych usług budowlanych jednak wnioski z nich wynikające są pomocne przy wykazywaniu tego typu świadczeń na fakturze.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że jeśli dostawa towarów stanowi element świadczenia kompleksowego - usługi remontowo-budowlanej, to wartość tych towarów nie powinna być wykazywana na fakturze w odrębnej pozycji. W części faktury przeznaczonej na nazwę usługi powinna się znaleźć wyłącznie nazwa danego złożonego świadczenia. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby w części informacyjnej faktury wskazać poszczególne elementy, jakie składają się na cenę całej usługi oraz ich wartość.