Identyfikacja usług podlegających mechanizmowi odwrotnego obciążenia

Usługi budowlane objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia, zostały szczegółowo wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT. Jest to lista zamknięta. Usługi te należy identyfikować przy pomocy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).

Często podatnicy mają wątpliwości co do prawidłowego określenia, czy wykonywane przez nich prace mieszczą się w załączniku nr 14 do ustawy o VAT i czy powinny być opodatkowane na zasadzie odwrotnego obciążenia. W szczególności dotyczy to przypadków, gdy podatnik wykonuje czynności będące elementem jakiejś złożonej usługi.

Przykładów takich wątpliwości co do rodzaju wykonywanych czynności z zakresu szeroko pojętych usług budowlanych jest wiele. Niestety, wyjaśnienie Ministerstwa Finansów sprowadza się do stwierdzenia, iż ustawa o VAT nie nakłada obowiązku posiadania opinii klasyfikacyjnej GUS odnośnie zakwalifikowania usługi do danej grupy PKWiU. Jednak podatnik, który ma wątpliwość w tym zakresie może wystąpić o wydanie takiej opinii do Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi. Może też - jak wskazano w wyjaśnieniu - samodzielnie zidentyfikować świadczoną usługę korzystając z wyszukiwarki na stronie Głównego Urzędu Statystycznego pod adresem: http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/.

Aby przybliżyć podatnikom istotę problemu, w opublikowanych wyjaśnieniach posłużono się przykładami:

"Przykład 1

Podatnik w ramach przyjętego zlecenia na wybudowanie budynku wielokondygnacyjnego musi również przygotować teren pod budowę i dokonać m.in. wykopu pod fundamenty. Do wykonania tych prac podatnik wynajął koparkę, niemniej jednak z uwagi na fakt, że w swoich zasobach kadrowych ma pracownika z odpowiednimi uprawnieniami - zdecydował się na wynajęcie sprzętu bez operatora. (...)

Zgodnie z objaśnieniami w PKWiU w Sekcji F «Obiekty budowlane i roboty budowlane» dział ten nie zawiera usług w zakresie wynajmu sprzętu bez operatora; usługi takie są sklasyfikowane w PKWiU 77.32.10.0, tym samym - jako że nie są one wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT - podlegają rozliczeniu na ogólnych zasadach.

Przykład 2

Podatnik przyjął zlecenie na wybudowanie mostu. W ramach wykonania tego zlecenia z uwagi na gabaryty elementów budowlanych podatnik podjął decyzję o konieczności przeprowadzenia torów do miejsca budowy. Do wykonania tych prac wynajął spychacz (celem przygotowania pasa pod montaż wypożyczonych torów dojazdowych oraz położenie torów) wraz z operatorem tego sprzętu (tory po wybudowaniu mostu zostaną zdemontowane). (...)

Zgodnie z objaśnieniami w PKWiU w Sekcji F «Obiekty budowlane i roboty budowlane» wynajem sprzętu z operatorem należy klasyfikować w zakresie tego działu w odpowiednich grupowaniach obejmujących roboty budowlane wykonywane z jego użyciem. Wynajem spychacza z obsługą mieści się w załączniku nr 14 pod pozycją 48: «Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych» (PKWiU 43.99.90.0), usługa ta będzie podlegała rygorom rozliczenia podatku VAT w ramach odwróconego obciążenia."

Przedstawione przez resort finansów przykłady są dość oczywiste i niestety nie pozwalają rozstrzygnąć wątpliwości podatników w zakresie prawidłowej klasyfikacji niektórych usług budowlanych. Warto zatem skorzystać z możliwości wystąpienia do GUS o klasyfikację, przede wszystkim po to aby w przypadku kontroli organów podatkowych mieć argument przemawiający za prawidłowością zastosowanych rozliczeń podatku VAT.