Obowiązki dostawcy przy transakcji objętej odwrotnym obciążeniem

Zasadą jest, że dostawa towarów czy świadczenie usług opodatkowane są podatkiem VAT przez sprzedawcę, który wykonaną czynność dokumentuje fakturą. Od zasady tej istnieją wyjątki, określone w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), zwanej "ustawą o VAT". Jeden z nich dotyczy usług budowlanych, wymienionych ściśle w dodanym do ustawy załączniku nr 14.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a) usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,

b) usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT, odwrotne obciążenie stosuje się w sytuacji gdy usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca. Nowe przepisy w tym zakresie stosuje się w odniesieniu do usług wykonanych od dnia 1 stycznia 2017 r.

WYKAZ USŁUG, O KTÓRYCH MOWA W ART. 17 UST. 1 PKT 8 USTAWY

Uwaga

Transakcje, które opodatkowane są na zasadzie odwrotnego obciążenia nie podlegają odrębnym zasadom ustalania obowiązku podatkowego.

W przypadku świadczenia przez podatnika VAT usług budowlanych i budowlano-montażowych na rzecz innego podatnika podatku VAT, obowiązek podatkowy powstaje zasadniczo z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) ustawy o VAT). Jeżeli jednak podatnik nie wystawi faktury lub zrobi to z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, czyli w przypadku usług budowlanych 30. dnia od dnia wykonania usług.

Podstawą opodatkowania jest kwota wykazana przez sprzedawcę (wykonawcę usługi) na fakturze; nabywca stosuje tu stawkę VAT właściwą dla danej usługi.

Podatek należny, rozliczany przez nabywcę w ramach odwrotnego obciążenia, może być przez niego wykazany np. na fakturze wewnętrznej lub na innym dowolnym dokumencie.

W przypadku usług budowlanych opodatkowanych przy zastosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia dostawca wystawia fakturę, która nie określa stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na poszczególne stawki oraz kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto. Jednak na fakturze tej musi znaleźć się oznaczenie "odwrotne obciążenie".

Wzór faktury "odwrotne obciążenie" dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl

Podmiot świadczący usługę budowlaną opodatkowaną na zasadzie odwrotnego obciążenia nie rozlicza podatku należnego od tej usługi. Podatek ten rozliczany jest przez nabywcę, który w składanej deklaracji VAT wykazuje:

• kwotę netto - w poz. 34,
   
• kwotę VAT należnego - w poz. 35.

Poniżej prezentujemy przykładowo wypełniony wzór takiej faktury.

Pomimo, iż w przypadku świadczenia usługi budowlanej wymienionej w załączniku nr 14 obowiązek rozliczenia podatku należnego przeniesiony jest na inny podmiot (nabywcę), to jednak wykonanie tych usług przez czynnego podatnika VAT stanowi - co do zasady - sprzedaż opodatkowaną podlegającą wykazaniu w ewidencji sprzedaży i deklaracji VAT.

W przypadku świadczenia usług objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia, dostawca wypełnia jedynie pozycję 31 deklaracji VAT, wskazując wartość świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca.