Impreza świąteczna sfinansowana ze środków obrotowych a VAT

Prawo do odliczenia VAT

Zasadą jest, że podatnicy mogą odliczać VAT od nabytych towarów i usług w takim zakresie, w jakim te towary/usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Jeśli pracodawca organizuje dla pracowników spotkanie firmowe, mające na celu integrację załogi, poprawę atmosfery pracy, wzrost motywacji pracowników do wykonywania powierzonych im obowiązków, to można uznać, że wydatki na takie spotkanie wykazują związek (pośredni) z prowadzoną przez pracodawcę (podatnika) działalnością. Zatem gdy pracodawca (podatnik) wykonuje czynności opodatkowane VAT, to zasadniczo może on odliczyć VAT od wydatków na organizację imprezy firmowej (z wyjątkami).

Na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnicy nie mogą odliczać VAT od nabytych usług noclegowych i gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób).

Powyższa zasada nie dotyczy usług kateringowych.

W świetle powyższego, gdy pracodawca, w związku z organizacją spotkania (np. imprezy zorganizowanej w okresie świątecznym), ponosi wydatki na usługi hotelowe i gastronomiczne, to nie ma prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących te usługi (bez względu na to, czy wydatki na te usługi wykazują związek z czynnościami opodatkowanymi, czy też nie). Może on natomiast odliczyć VAT z faktur dokumentujących usługi kateringowe (jeśli usługi te wykazują związek z czynnościami opodatkowanymi pracodawcy).

Również organy podatkowe przyznają pracodawcom prawo do odliczania VAT od wydatków na organizację spotkania firmowego (imprezy firmowej). Tak uznał np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 14 marca 2016 r., nr ILPP5/4512-1-298/15-4/PG.

Organ podatkowy odniósł się również do odliczenia VAT z faktury wystawionej przez podmiot zewnętrzny z tytułu zorganizowania w całości spotkania firmowego, opiewającej na jedną kwotę, obejmującą cenę za kompleksowe zorganizowanie spotkania, w tym za usługi noclegowe i gastronomiczne. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, w przypadku zlecenia organizacji spotkania firmie zewnętrznej, podatnik ma prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej przez tę firmę w pełnej wysokości. Zakaz odliczania VAT od usług gastronomicznych i noclegowych nie dotyczy bowiem sytuacji, w której przedmiotem zakupu jest kompleksowa usługa organizacji spotkania, czyli co do istoty jedna usługa, na którą składają się poszczególne elementy, w tym usługi noclegowe i gastronomiczne.

Obowiązek wykazania VAT należnego

Na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług, skutkujące obowiązkiem wykazania VAT należnego, uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług m.in. na cele osobiste pracowników, w tym byłych pracowników, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Uważamy, że pracodawca (podatnik) nie musi wykazywać VAT należnego z tytułu udziału pracowników w spotkaniu firmowym (imprezie), mającym na celu poprawę atmosfery pracy, zintegrowanie pracowników między sobą i z pracodawcą. To spotkanie może bowiem przełożyć się na lepsze wyniki w pracy. W ostatecznym rozrachunku większą korzyść z tego tytułu odnosi pracodawca, a nie sami pracownicy. Można zatem uznać, że organizacja przedmiotowego spotkania (imprezy) wykazuje związek z działalnością gospodarczą pracodawcy (podatnika). Podobnie uważają organy podatkowe. Tak też uznał NSA w wyroku z 23 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1104/14.

Udział w imprezie członka rodziny pracownika

W kwestii udziału w imprezie firmowej członków rodzin pracowników organy podatkowe uważają, że podatnik (pracodawca) jest zobowiązany do wykazania z tego tytułu VAT należnego. W konsekwencji VAT naliczony od wydatków związanych z organizacją takiej imprezy, w części przypadającej na członków rodziny pracownika - jako związany z czynnością opodatkowaną - podlega generalnie odliczeniu. Tak uznał np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 26 października 2015 r., nr IPPP2/4512-741/15-2/MT czy Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 6 listopada 2015 r., nr ITPP2/4512-828/15/EB (odnosząc się do organizacji pikniku rodzinnego). W ostatniej z tych interpretacji czytamy:

"(...) w zakresie, w jakim wydatek (...) miał związek z uczestnictwem w pikniku członków rodzin pracowników Spółki przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego. Przy czym prawo to przysługuje nie (...) ze względu na to, że "organizacja pikniku rodzinnego jest związana z czynnościami opodatkowanymi (...) i przyczynia się do zwiększenia obrotu z tej działalności" (...), ale w związku z tym, że - w świetle brzmienia art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług - świadczenie to na rzecz ww. osób winna opodatkować podatkiem od towarów i usług. Brak jest w tym przypadku bowiem spełnienia celu w postaci nieodpłatnego świadczenia przedmiotowej usługi w związku z działalnością gospodarczą Spółki. Osoby te (członkowie rodzin pracowników) nie są pracownikami Spółki, nie są związane z prowadzoną przez nią działalnością, a więc ich obecność na pikniku nie przekłada się na efekty jej działalności gospodarczej. (...)"

Również NSA w wyroku z 23 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1104/14 uznał, że udział w imprezie osób niebędących pracownikami, m.in. członków rodzin pracowników, należy potraktować jako nieodpłatną usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.

Stanowisko prezentowane przez organy podatkowe (a także przez NSA w ww. wyroku) w kwestii opodatkowania VAT udziału w imprezie firmowej członków rodziny pracownika jest kontrowersyjne. Taki udział wykazuje w naszej opinii związek z działalnością gospodarczą pracodawcy. Rodzina pracownika może bowiem wziąć udział w imprezie firmowej ze względu na związek pracownika z pracodawcą. Można powiedzieć, że świadczenie to pracodawca przekazuje pracownikowi, a nie osobie obcej, spoza firmy. Biorąc jednak pod uwagę stanowisko organów podatkowych, jeżeli w omawianej sytuacji podatnik (pracodawca) nie wykaże VAT należnego, to najpewniej zostanie to zakwestionowane przez organ podatkowy.

Co warto zauważyć, na gruncie podatku dochodowego organy podatkowe obecnie dostrzegają istnienie ww. związku z przychodami pracodawcy - w odniesieniu do udziału członków rodzin w imprezie firmowej (o czym piszemy w dalszej części).