Podstawa prawna wypłaty ekwiwalentów

Używanie własnej odzieży roboczej i obuwia

W pierwszej kolejności przypomnijmy, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Jest on zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (zob. art. 207 § 1 i 2 Kodeksu pracy).

Jednym z obowiązków pracodawcy jest zapewnienie pracownikom nieodpłatnie odzieży i obuwia roboczego, spełniającego wymagania określone w Polskich Normach:

• jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu;
   
• ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy (nie dotyczy to jednak stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi). Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny. Powyższe wynika z art. 237⁷ Kodeksu pracy.

Ekwiwalent za pranie odzieży roboczej

Pracodawca jest obowiązany zapewnić odpowiednio pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie odzieży i obuwia roboczego. Jeżeli nie może on zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika. Jest to możliwe pod warunkiem, że pracodawca wypłaci pracownikowi ekwiwalent pieniężny - w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika (zob. art. 237⁹ § 2 i 3 K.p.). Przyjmuje się, że wysokość ww. ekwiwalentu powinna odpowiadać ponoszonym przez pracownika kosztom prania, obejmującym zużyte środki chemiczne, wodę, prąd, robociznę.

Ekwiwalent za pranie przysługuje w odniesieniu do odzieży i obuwia roboczego dostarczonych przez pracodawcę, a także należących do pracownika.

Powierzanie pracownikowi prania, konserwacji, odpylania i odkażania odzieży i obuwia roboczego, które w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi, jest niedopuszczalne (zob. art. 23710 § 2 K.p.).

Używanie narzędzi pracownika na potrzeby pracodawcy

Generalnie to pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi narzędzia (sprzęt, materiały), które są mu potrzebne do wykonywania pracy. Niemniej jednak w praktyce mogą mieć miejsce sytuacje, w których pracownik przy wykonywaniu pracy na rzecz pracodawcy używa własnych narzędzi, a pracodawca wypłaca mu z tego tytułu ekwiwalent.

Ekwiwalent za używanie własnych narzędzi (sprzętu, materiałów) może być wypłacany na podstawie przepisów zakładowych, np. regulaminu wynagradzania, umowy o pracę albo na podstawie odrębnej umowy zawartej między pracownikiem a pracodawcą. Dokument będący podstawą przyznania ww. ekwiwalentu powinien określać rodzaj narzędzi (sprzętu, materiałów), których pracownik będzie używał do celów służbowych, okres ich używania, wysokość ekwiwalentu oraz termin jego wypłaty.