Wykup przedmiotu z leasingu i jego sprzedaż a VAT

Prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej wykup przedmiotu z leasingu operacyjnego (tu: samochodu osobowego) przysługuje podatnikowi na tych samych zasadach jak w przypadku "zwykłego" zakupu samochodu. Podatnik ma zatem prawo do odliczenia ww. podatku w takim zakresie, w jakim samochód (po wykupie z leasingu) będzie wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych.

Wykup do majątku prywatnego

Jeśli przedsiębiorca (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) po wykupie samochodu z leasingu nie zamierza wykorzystywać go na cele firmowe i samochód ten wykupuje do majątku prywatnego, to należy uznać, że samochód ten nie będzie wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych. W konsekwencji, przedsiębiorcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej wykup samochodu z leasingu.

Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 3 czerwca 2016 r., nr IBPP2/4512-164/16/BW, stwierdzając:

(...) Skoro (...) samochody zostaną zakupione po zakończeniu umowy leasingu nie na cele firmowe Wnioskodawcy, lecz na jego cele prywatne i od dnia wykupu służą tym celom prywatnym Wnioskodawcy, to nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego przy wykupie tych samochodów. (...)"

Wspomnijmy, że wykup samochodu osobowego z leasingu do majątku prywatnego nie wiąże się z koniecznością wykazania z tego tytułu VAT ani z obowiązkiem korekty VAT naliczonego, odliczanego z faktur dokumentujących raty leasingowe. Wykup samochodu jest bowiem czynnością odrębną od umowy na użytkowanie przedmiotu leasingu. Tak też uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 20 listopada 2015 r., nr IPTPP3/4512-423/15-2/UNR.

UWAGA! W sytuacji, gdy w późniejszym czasie podatnik sprzeda przedmiotowy samochód - z majątku prywatnego - to z tytułu tej sprzedaży generalnie nie będzie musiał wykazywać VAT należnego. W związku z tą transakcją nie będzie on bowiem działał w charakterze podatnika VAT.

Tak też uważają organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 26 stycznia 2016 r., nr IPTPP3/4512-539/15-3/MJ, w której wyjaśnił:

"(...) jeżeli przed wykupem przedmiotowego samochodu Wnioskodawca podejmie decyzję, że nie będzie on wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej i faktycznie do momentu jego sprzedaży samochód nie będzie w tej działalności wykorzystywany, to do czynności sprzedaży przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie będą miały zastosowania. (...)"

W przypadku sprzedaży przedmiotowego samochodu z majątku prywatnego, sprzedaż taka nie jest dokumentowana fakturą. Może być ona udokumentowana w inny sposób, np. umową sprzedaży, notą, itd.

Wykup do majątku firmowego

W sytuacji, gdy wykup samochodu osobowego z leasingu operacyjnego nastąpi do majątku firmowego przedsiębiorcy, to generalnie podatnik ma prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej wykup pojazdu z leasingu.

UWAGA! Zasadniczo podatnicy mogą odliczyć 50% VAT z faktury dokumentującej zakup samochodu osobowego. Pełne odliczenie (tj. 100%) VAT przysługuje m.in. wówczas, gdy dla celów VAT podatnik będzie prowadził ewidencję przebiegu pojazdu potwierdzającą wykorzystywanie pojazdu tylko do celów firmowych. Ponadto podatnicy wykorzystujący samochody osobowe wyłącznie do działalności gospodarczej (dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu), mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach (na druku VAT-26).

Wzór informacji VAT-26 dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl w dziale Podatek VAT

Obowiązek prowadzenia ww. ewidencji nie dotyczy samochodów osobowych przeznaczonych wyłącznie do odprzedaży (najmu, dzierżawy, itp.), jeżeli odprzedaż (najem, dzierżawa, itp.) tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika (zob. art. 86a ust. 5 ustawy o VAT).

Opierając się na literalnym brzmieniu ww. przepisu zasadne jest przyjąć, że z obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (prowadzonej dla celów VAT) nie jest zwolniony podatnik, który wykupuje samochód osobowy z leasingu operacyjnego w celu jego odsprzedaży, gdy przedmiotem jego działalności nie jest sprzedaż samochodów. Jeśli zatem taki podatnik nie będzie prowadził ww. ewidencji lub nie złoży do urzędu skarbowego informacji VAT-26, wówczas będzie mógł odliczyć tylko 50% VAT z faktury dokumentującej wykup samochodu osobowego z leasingu operacyjnego.

Z kolei sprzedaż samochodu osobowego wykupionego uprzednio z leasingu będzie podlegała opodatkowaniu VAT. W ustawie o VAT brak jest bowiem regulacji, które zwalniałyby z opodatkowania sprzedaż samochodu, od którego nabycia podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT w całości lub w części. Sprzedaż tę należy opodatkować według stawki podstawowej, wynoszącej 23%.

UWAGA! Sprzedając samochód osobowy (wykupiony z leasingu) w tzw. okresie korekty, podatnik będzie mógł "odzyskać" część lub całość nieodliczonego VAT od wykupu tego pojazdu z leasingu (jeśli od wykupu odliczył on 50% VAT naliczonego), poprzez korektę VAT "in plus". Korekty tej będzie mógł dokonać w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty.

Okres korekty, licząc od miesiąca, w którym nabyto samochód (tu: wykupiono z leasingu), wynosi (zob. art. 90b ustawy o VAT):

• 60 miesięcy - gdy wartość początkowa samochodu przekracza 15.000 zł,
   
• 12 miesięcy - gdy wartość początkowa samochodu nie przekracza 15.000 zł.

Przedmiotowej korekty dokonuje się w deklaracji VAT za okres rozliczeniowy (miesiąc/kwartał), w którym sprzedano samochód, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Na temat korekty VAT w związku ze sprzedażą samochodu pisaliśmy  w Biuletynie Informacyjnym nr 15 z 20.05.2016 r. na str. 4-5