Moment obciążenia kosztów podatkowych odpisem aktualizującym

Nasza spółka z o.o. wykonuje roboty budowlane. W 2016 r. oddała do sądu sprawę o zapłatę należności. Wyrok zasądzający należność został również wydany w 2016 r. W którym momencie należało zaliczyć do kosztów podatkowych odpis aktualizujący nieściągalną wierzytelność?

Data wydania wyroku zasądzającego należność nie ma wpływu na moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisu związanego z uprawdopodobnieniem nieściągalności wierzytelności.

Zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlegają utworzone przez podatników, zgodnie z przepisami o rachunkowości, odpisy aktualizujące wartość należności uprzednio zaliczonych przez tych podatników do przychodów należnych, jeżeli wystąpią przesłanki do uznania istnienia prawdopodobieństwa nieściągalności tych należności (wierzytelności). Tak stanowi art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o pdop. Przykładowy katalog takich przesłanek ustawodawca zawarł w art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o pdop. Wskazał w nim m.in. sytuację, w której wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego. Należy zauważyć, że wydanie wyroku zasądzającego należność nie stanowi przesłanki uprawdopodobnienia nieściągalności. Potwierdza tylko istnienie takiej wierzytelności. Aby natomiast uznać, że nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona, wierzytelność ta musi zostać skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego.

W ustawach o podatku dochodowym nie został wskazany moment, w którym odpis aktualizujący należy zaliczyć do kosztów. W zasadzie wiąże się to z momentem zaistnienia zdarzeń uprawdopodobniających nieściągalność wierzytelności. Dopiero z tą chwilą podatnik ma możliwość odniesienia odpisów aktualizujących w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Z interpretacji indywidualnych wydanych przez organy podatkowe wynika, że w ich opinii podatkowy koszt uzyskania przychodów w postaci odpisu aktualizującego powstaje w dacie łącznego spełnienia dwóch warunków:

• wierzytelność powinna być odpisana jako nieściągalna (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji),
   
• nieściągalność wierzytelności powinna być uprawdopodobniona.

Gdy warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych, zaliczenie należności do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym, w którym spełniony zostanie drugi z warunków.

Uaktualnione teksty ustaw o podatku dochodowym dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl.

Zatem w sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnicy, z dniem skierowania wierzytelności na drogę postępowania egzekucyjnego mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpis aktualizujący wartość należności (wierzytelności), jeżeli uprzednio należność tę - stosownie do treści art. 12 ust. 3 ustawy o pdop - zaliczyli do przychodów należnych, i jeśli na należność tę utworzyli zgodnie z przepisami o rachunkowości odpis aktualizujący. Nie ma przy tym znaczenia termin, w jakim wyrok zasądzający tę wierzytelność został wydany.