Składka na Fundusz Pracy opłacana przez jednego wspólnika

W spółce jawnej dwaj wspólnicy będący osobami fizycznymi mają równe udziały. Na potrzeby rozliczenia podatku dochodowego spółka prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Z działalności gospodarczej w formie spółki tylko jeden ze wspólników opłaca składki na Fundusz Pracy. Jak powinno przebiegać rozliczenie tych kosztów i ich ujęcie w księdze?

Składka na Fundusz Pracy jako koszt podatkowy

U wspólników spółki jawnej udział w przychodach, kosztach uzyskania przychodów, wydatkach niestanowiących kosztów podatkowych oraz stratach i ulgach związanych z prowadzoną działalnością, ustala się u każdego wspólnika w stosunku do przysługującego mu prawa do udziału w zysku spółki. Ta zasada, wyrażona w art. 8 ust. 1 i 2 updof, doznaje niekiedy ograniczeń. Tak jest m.in. w przypadku wydatków z tytułu składek na Fundusz Pracy.

Wymóg opłacania tego rodzaju składek określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645 ze zm.). Składka na Fundusz Pracy stanowi wydatek związany z działalnością gospodarczą. Przy czym w przypadku gdy działalność prowadzona jest w formie spółki jawnej, istotne znaczenie ma fakt, że obowiązek opłacania takiej składki ma charakter osobisty i dotyczy określonego wspólnika spółki, oraz że jest finansowany z jego własnych środków. Oznacza to, że składki na Fundusz Pracy opłacane przez jednego wspólnika spółki jawnej są kosztem uzyskania przychodu tylko u tego wspólnika i mogą być przez niego ujmowane w rachunku podatkowym w pełnej wysokości, a nie proporcjonalnie do przysługującego mu prawa do udziału w zysku spółki.

Składka na Fundusz Pracy może więc być uwzględniona w kosztach uzyskania przychodów wyłącznie przez tego wspólnika spółki jawnej, którego dotyczy.

Przypomnijmy, że takie stanowisko wyraziło Ministerstwo Finansów w piśmie z 5 listopada 2010 r. Ustosunkowując się do pytania naszego Wydawnictwa w kwestii ujmowania w kosztach podatkowych składek na Fundusz Pracy opłacanych przez wspólnika spółki cywilnej, resort finansów stwierdził, że: "(...) składka na Fundusz Pracy opłacona przez jednego ze wspólników podlegającego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu stanowi koszt uzyskania przychodu u podatnika - wspólnika, którego dotyczy. Wydatek ten został przez niego poniesiony, do czego obligowały go odrębne przepisy i niewątpliwie ma związek z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej. W tej sytuacji, podatnik, który opłacił za siebie składkę na Fundusz Pracy, powinien ją uwzględnić przy obliczaniu zaliczki na podatek, oraz w zeznaniu rocznym po stronie kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Tym samym, składka na Fundusz Pracy opłacona przez jednego ze wspólników podlegającego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, nie może stanowić kosztu podatkowego u wszystkich wspólników".

Ujęcie w podatkowej księdze

Spółki jawne osób fizycznych, wykonujące działalność gospodarczą, mogą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. U wspólników takich spółek, będących podatnikami podatku dochodowego, księga stanowi podstawę ustalenia dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku, gdy jest prowadzona zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2017 r. poz. 728). Z zawartych w tym rozporządzeniu uregulowań nie wynika jednak, w jaki sposób wykazać w podatkowej księdze składki na Fundusz Pracy, które są kosztem podatkowym tylko u jednego wspólnika.

W podatkowej księdze przychodów i rozchodów koszt z tytułu składki na Fundusz Pracy podlega zaewidencjonowaniu w dacie jej opłacenia do ZUS (art. 23 ust. 1 pkt 55a i ust. 3d updof).

W sytuacji gdy składkę na Fundusz Pracy opłaca jeden ze wspólników, możliwe jest przyjęcie sposobu postępowania polegającego na wpisaniu do księgi całej kwoty składki w kolumnie 13 "pozostałe wydatki", z jednoczesnym dokonaniem adnotacji, którego wspólnika dany koszt dotyczy. Taki zapis (adnotacja) może być zamieszczony w kolumnie 17 "Uwagi". Następnie po zakończeniu każdego miesiąca kwotę tę trzeba:

• uwzględniać w wartości kosztów uzyskania przychodów wspólnika, którego dotyczy oraz
   
• wyłączać z wartości kosztów uzyskania przychodów drugiego wspólnika (innych wspólników).