Modyfikacja zasady jednej kontroli

Zgoda kontrolowanego na więcej niż jedną kontrolę

Zasadniczo ustawa o swobodzie działalności gospodarczej zakazuje prowadzenia równocześnie więcej niż jednej kontroli. Obecnie, tj. od 1 stycznia br., jeżeli przedsiębiorca wyrazi zgodę, możliwe jest przeprowadzanie wspólnych kontroli organów administracji publicznej, w sytuacji gdy w trakcie jednej kontroli następuje wszczęcie kontroli innego organu. W takim przypadku limit czasu trwania kontroli liczony jest odrębnie dla każdego organu. Wprowadzono również zakaz ponownej kontroli, gdy ma ona dotyczyć przedmiotu objętego uprzednio zakończoną kontrolą przeprowadzoną przez ten sam organ. Zakaz ten nie ma zastosowania do przypadków, w których ponowna kontrola jest niezbędna w celu sprawdzenia wykonania zaleceń pokontrolnych organu lub wykonania decyzji albo postanowień nakazujących usunięcie naruszeń prawa, w związku z przeprowadzoną kontrolą.

Wyłączenia od zakazu prowadzenia wielu kontroli

Na mocy art. 82 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. Nie dotyczy to sytuacji, gdy:

• ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej,
   
• przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
   
• przedsiębiorca wyraził zgodę na równoczesne podjęcie i prowadzenie więcej niż jednej kontroli,
   
• kontrola jest dokonywana w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,
   
• kontrola jest prowadzona na podstawie art. 23c lub art. 23r ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne,
   
• przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego,
   
• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu,
   
• przeprowadzenie kontroli jest realizacją obowiązków wynikających z przepisów prawa wspólnotowego o ochronie konkurencji lub przepisów prawa wspólnotowego w zakresie ochrony interesów finansowych Wspólnoty Europejskiej,
   
• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym,
   
• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków poniesionych w związku z budową pierwszego własnego mieszkania,
   
• prowadzona kontrola jest kontrolą amerykańskich rachunków raportowanych uregulowaną w ustawie o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA.

Kontrola w oddziałach przedsiębiorcy

Jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą w więcej niż jednym zakładzie lub innej wyodrębnionej części swojego przedsiębiorstwa, zakaz prowadzenia więcej niż jednej kontroli odnosi się do zakładu lub części przedsiębiorstwa. W zakładzie lub części przedsiębiorstwa, w której przeprowadzana jest kontrola, dopuszczalne jest równoczesne przeprowadzenie czynności kontrolnych niezbędnych do zakończenia innej kontroli u tego przedsiębiorcy. Przy czym ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie definiuje pojęć zakładu i części przedsiębiorstwa. Przyjmuje się, że zakładem jest funkcjonalnie odrębna jednostka, stanowiąca część przedsiębiorstwa. Natomiast wyodrębniona część przedsiębiorstwa to organizacyjnie i finansowo wydzielony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Co bardzo istotne, wskazane zasady nie mają zastosowania do mikro- i małych przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W przypadku mikro- bądź małych przedsiębiorców, zakaz prowadzenia jednoczesnych kontroli obejmuje również wyodrębnione części ich firm. Inaczej niż w przypadku pozostałych przedsiębiorców, u których różne organy mogą prowadzić swoje kontrole w zakładach lub wyodrębnionych częściach, u mikro- i małych przedsiębiorców nie powinny być prowadzone równoczesne kontrole.

Jeżeli działalność gospodarcza przedsiębiorcy jest już objęta kontrolą innego organu, organ kontroli odstępuje od podjęcia czynności kontrolnych oraz może ustalić z przedsiębiorcą inny termin przeprowadzenia kontroli.