Szacowanie obrotu i zatrudnienia przez podmioty nowo powstałe

Przedsiębiorca rozpoczął działalność we wrześniu 2016 r. Dopiero w grudniu 2016 r. zatrudnił pracowników (20 osób na pełne etaty) i rozpoczął sprzedaż. Czy jest mikroprzedsiębiorcą? Od kiedy jest zobowiązany przesyłać JPK_VAT?

Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok, jego przewidywany obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.

W sytuacji opisanej w pytaniu, przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy, problematyczne może być m.in. właściwe obliczenie średniorocznego zatrudnienia. Naszym zdaniem, prawidłowe będzie przyjęcie, że oszacowane średnioroczne zatrudnienie w 2016 r. jest na poziomie 20 pracowników. Nie należy - naszym zdaniem - ustalać średniej arytmetycznej biorąc pod uwagę, że zatrudnienie w miesiącach od września do listopada 2016 r. wyniosło 0. Brak zatrudnienia w początkowym okresie po zarejestrowaniu firmy mógł wynikać z organizowania działalności (poszukiwania lokalu, oczekiwania na uzyskanie koncesji, poszukiwania wykwalifikowanych pracowników itp.). Gdyby bowiem przedsiębiorca faktycznie prowadził działalność od momentu jej zarejestrowania, to najprawdopodobniej musiałby też od razu zatrudnić pracowników.

Przyjęcie powyższego oznaczałoby, że ze względu na poziom zatrudnienia (20 pracowników), podmiot nie może być w 2017 r. uznany za mikroprzedsiębiorcę (bez względu na obroty netto i sumę aktywów). Jest więc zobowiązany przesyłać JPK_VAT od 1 stycznia 2017 r. Pierwszą informację JPK_VAT był zatem zobowiązany przesłać za styczeń 2017 r. do 27 lutego 2017 r. (25 lutego 2017 r. przypadł w sobotę).

UWAGA! Przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy na potrzeby JPK u przedsiębiorców działających krócej niż rok, konieczne może być także oszacowanie obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych.

Naszym zdaniem, najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest oszacowanie obrotu w taki sposób, aby był on jak najbardziej zbliżony do wartości, które podmiot mógłby uzyskać, gdyby działał cały rok. Może o tym świadczyć także zastosowanie w ww. art. 109 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pojęcia "ostatniego udokumentowanego okresu" do szacowania obrotu. Ostatni udokumentowany okres będzie bowiem najbardziej zbliżony do wartości, jakie przedsiębiorca mógłby uzyskać, gdyby działalność prowadził przez cały rok. Uważamy także, że przy szacowaniu obrotu należy uwzględnić specyfikę prowadzonej działalności lub jej sezonowość (np. w przypadku sprzedaży wyrobów świątecznych wiadomo, że będzie trwała zaledwie przez kilka miesięcy w roku). W związku z powyższym, przykładowo przy rozpoczęciu działalności w grudniu 2016 r., szacowany obrót mógłby być liczony jako: obrót za grudzień × 12 (pod warunkiem, że takie wyliczenie byłoby najbardziej adekwatne do szacowanego obrotu rocznego).

Jeżeli oszacowany w ten sposób obrót netto lub suma aktywów bilansu nie przekroczy 2 mln euro, to podmiot zatrudniający średniorocznie mniej niż 10 osób będzie w 2017 r. uznany za mikroprzedsiębiorcę.

Do jakiej kategorii przedsiębiorców należy spółka z o.o., która rozpoczęła prowadzenie działalności w listopadzie 2015 r., jeżeli w 2015 r. nie zatrudniała pracowników, a w 2016 r. średnioroczne zatrudnienie wyniosło 12 osób? Zaznaczam, że rok obrotowy spółki pokrywa się z rokiem kalendarzowym (przy czym pierwszy rok obrotowy trwał od listopada 2015 r. do grudnia 2016 r.).

W sytuacji opisanej w pytaniu nie będzie miał zastosowania ww. art. 109 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobowiązujący do szacowania zatrudnienia i obrotu, gdyż podmiot działa dłużej niż rok (od 2015 r.).

Ustalając status przedsiębiorcy na potrzeby JPK, Czytelnik - naszym zdaniem - powinien wziąć pod uwagę wyłącznie dane z 2016 r. Celem ustawodawcy było, naszym zdaniem, uwzględnianie danych za 12 miesięcy (tylko rok obrotowy nowo powstałego przedsiębiorcy może być dłuższy niż 12 miesięcy, ale uwzględnienie w analizowanej sprawie danych za 14 miesięcy prowadziłoby do niezasadnego zawyżenia wartości).

W związku z powyższym, najbezpieczniej jest przyjąć, że w 2017 r. - w związku z zatrudnieniem w 2016 r. - spółka nie może być uznana za mikroprzedsiębiorcę. Jest więc zobowiązana przesyłać JPK_VAT od 1 stycznia 2017 r. Natomiast obowiązki w zakresie pozostałych struktur (wyłącznie na wezwanie organu podatkowego) będą jej dotyczyły od 1 lipca 2018 r.

UWAGA! Zaznaczamy, że wskazany powyżej sposób ustalania statusu przedsiębiorcy na potrzeby JPK przez podmioty nowo powstałe jest według naszej redakcji najbezpieczniejszym rozwiązaniem. Nie wiemy jednak, jakie będzie stanowisko organów podatkowych w tej kwestii. Dlatego w przypadku wystąpienia wątpliwości przy ustalaniu statusu przedsiębiorcy na potrzeby JPK zalecamy zachowanie szczególnej ostrożności.