Samochód służbowy parkowany przed domem pracownika a jego przychód

W świetle aktualnych wyjaśnień organów podatkowych, przejazdy samochodem służbowym z miejsca zamieszkania pracownika (w którym wyznaczono miejsce parkowania samochodu służbowego) do miejsca wykonywania pracy i z powrotem, nie stanowią nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF i nie generują przychodu ze stosunku pracy, o ile łącznie zachodzą następujące okoliczności:

• prawo i zasady używania przez pracownika firmowego samochodu do celów służbowych, w tym dotyczące parkowania tego samochodu w miejscu zamieszkania pracownika, wynikają z wewnętrznych przepisów obowiązujących u danego pracodawcy lub z umowy zawartej z pracownikiem (np. z regulaminu, z umowy o powierzeniu mienia, itp.),
   
• powierzony pracownikowi firmowy samochód faktycznie jest wykorzystywany wyłącznie do celów służbowych związanych ze świadczeniem pracy,
   
• wyznaczenie miejsca parkowania (garażowania) samochodu służbowego w miejscu zamieszkania pracownika jest podyktowane zakresem i charakterem pracy na danym stanowisku, które wymaga dyspozycyjności pracownika.

Trzeba przy tym zauważyć, że zdaniem organów podatkowych, przepisy dotyczące określania przychodu ze stosunku pracy, w szczególności dotyczące innych nieodpłatnych świadczeń, należy rozpatrywać w kontekście przepisów obowiązujących pracowników, określających m.in. zasady użytkowania i dbania o powierzone pracownikom mienie. Jak wynika z dyspozycji art. 124 § 2 Kodeksu pracy, pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione w § 1 (tj. innym niż pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze), powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się. Realizacja zaś powyższych obowiązków służbowych przez pracownika nie może generować dla tego podatnika przychodu ze stosunku pracy.

Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 4 maja 2016 r., nr ILPB1/4511-1-293/16-2/APR, stwierdził:

"(...) Przepisy dotyczące określania przychodu ze stosunku pracy, w szczególności dotyczące innych nieodpłatnych świadczeń, należy rozpatrywać w kontekście przepisów obowiązujących pracowników, określających m.in. zasady użytkowania i dbania o powierzone pracownikom mienie.

Jak wynika z dyspozycji art. 124 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (...) pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:

1) pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,

2) narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,

odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.

Z kolei art. 124 § 2 Kodeksu pracy stanowi, że pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione w § 1, powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.

Wobec powyższego uznać należy, że realizacja obowiązków służbowych przez pracownika nie może generować dla tego pracownika dodatkowego przychodu ze stosunku pracy.

W świetle wskazanych wyżej przepisów Kodeksu pracy, pracownicy dojeżdżający samochodami służbowymi z miejsca zamieszkania, będącego wyznaczonym miejscem parkowania do siedziby firmy oraz z siedziby firmy do miejsca zamieszkania - co do zasady - nie uzyskują przychodów ze stosunku pracy w postaci nieodpłatnego świadczenia w sytuacji, gdy miejsce parkowania samochodu służbowego zostało im wyznaczone przez pracodawcę zgodnie z uregulowanymi zasadami (podkreśl. red.).

Wskazane przejazdy stanowią bowiem realizację celu służbowego jakim jest dbałość o powierzone mienie pracodawcy wyrażająca się poprzez parkowanie samochodu służbowego w miejscu gwarantującym w najwyższym możliwym stopniu jego bezpieczeństwo, a tym samym stałą gotowość do użytkowania i osiągania przychodu.

Zatem, jeżeli istotnie - jak stwierdza Wnioskodawca - samochody są i będą wykorzystywane przez pracowników w celu wykonywania obowiązków służbowych, tj. nie służą osobistym celom pracowników, lecz wykorzystywane są w ramach realizacji zadań służbowych - to brak jest podstaw do uznania, że w związku z przejazdami pracowników na trasie: miejsce zamieszkania (tj. miejsce parkowania/garażowania samochodu służbowego) - miejsce wykonywania pracy oraz z powrotem, po ich stronie powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek ustalenia przychodu po stronie pracowników i poboru zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu. (...)"

W konsekwencji organy podatkowe prezentują pogląd, że przejazdy samochodem służbowym z miejsca zamieszkania pracownika (w którym pracodawca formalnie wyznaczył miejsce parkowania powierzonego pracownikowi samochodu służbowego) do miejsca wykonywania pracy i z powrotem, co zostało podyktowane charakterem pracy - nie będą stanowiły dla pracownika przychodu ze stosunku pracy, o ile przejazdy te będą się odbywać wyłącznie w celach służbowych.

W takich bowiem okolicznościach przejazdy służbowym samochodem są realizacją celu służbowego, jakim jest dbałość o powierzone mienie pracodawcy, wyrażająca się w ustanowionych przez pracodawcę zasadach parkowania samochodu służbowego w miejscu gwarantującym jego bezpieczeństwo, a także - z uwagi na charakter zadań służbowych - stała gotowość (mobilność) do wykonywania obowiązków służbowych.

Jeżeli zatem przejazdy pracownika samochodem służbowym z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania pracy i z powrotem - nie służą osobistym celom pracownika, lecz odbywają się w ramach realizacji zadań służbowych - to nie stanowią nieodpłatnego świadczenia pracodawcy, a zatem ich wartości nie należy zaliczać do przychodu pracownika ze stosunku pracy, w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF.

Tak też uznał m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w ww. interpretacji indywidualnej z 22 grudnia 2014 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 2 grudnia 2014 r., nr ITPB2/415-820/14/IL, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 7 października 2014 r., nr IPPB4/415-547/14-2/JK3, a także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 1 sierpnia 2014 r., nr ILPB1/415-467/14-5/IM.

Warto przy tym pamiętać, że w razie ewentualnego sporu z organami podatkowymi, to na płatniku (pracodawcy) będzie spoczywał ciężar udowodnienia, iż charakter pracy danego pracownika wymaga mobilności, częstego przemieszczania się i ewentualnie pozostawania w gotowości do podjęcia zadań służbowych także poza stałymi godzinami pracy.

Natomiast, gdyby samochód służbowy został powierzony pracownikowi wyłącznie w celu ułatwienia mu dojazdu z domu do pracy i z powrotem, a więc w celu realizacji jego potrzeb osobistych (a nie celów służbowych), to w takim przypadku pracownik uzyska od pracodawcy nieodpłatne świadczenie, stanowiące przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W takiej sytuacji wartość przychodu uzyskanego przez pracownika należy ustalić zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 12 ust. 2a, 2b i 2c ustawy o PDOF.