Prawa i obowiązki wierzyciela korzystającego z ulgi na złe długi

» Kiedy wierzyciel może zastosować ulgę na złe długi?

Procedura nazywana powszechnie "ulgą na złe długi" pozwala podatnikom, którzy mają trudności z uzyskaniem od kontrahenta zapłaty za towar czy usługę "odzyskać" kwoty zapłaconego podatku od danej czynności. Ulga na złe długi dotyczy wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona - czyli gdy nie została ona uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Prawo do zastosowania ulgi na złe długi wymaga jednak spełnienia warunków ustawowych, określonych w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT. Są one następujące:

1) dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. poz. 978 ze zm.), postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,

2) na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:

a) wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,

b) dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,

3) od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

» Termin dokonania korekty przez wierzyciela

W myśl art. 89a ust. 3 ustawy o VAT wierzyciel w ramach ulgi na złe długi ma prawo do dokonania korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął termin 150-dniowy, liczony od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Korekty takiej może dokonać pod warunkiem, że do dnia złożenia przez niego deklaracji za ten okres rozliczeniowy należność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Jeżeli w deklaracji za ww. okres podatnik nie skorzysta z ulgi na złe długi, będzie mógł prawo to zrealizować jedynie poprzez korektę deklaracji za okres, w którym upłynął 150. dzień od terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Korekty VAT dokonuje się w składanej przez podatnika deklaracji (miesięcznej bądź kwartalnej) i polega ona na pomniejszeniu w odpowiednich pozycjach części C deklaracji (dotyczącej rozliczenia podatku należnego) zarówno wartości netto, jak i podatku należnego od sprzedaży opodatkowanej daną stawką podatkową. Jeżeli w danym okresie rozliczeniowym podatek należny nie wystąpił, wówczas kwotę korygowanej podstawy opodatkowania i kwotę korygowanego podatku należnego wpisać należy ze znakiem "(-)".

Wzór formularza VAT-ZD dostępny jest w serwisie   www.druki.gofin.pl

Obowiązkiem wierzyciela, który dokonuje korekty w ramach ulgi na złe długi jest złożenie wraz z deklaracją, w której jej dokonał, zawiadomienia o tej korekcie do właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika (druk VAT-ZD). Wzór formularza VAT-ZD określony został w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 2012 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego (Dz. U. poz. 1451). W związku z tym w deklaracji VAT-7 i VAT-7K, w której podatnik koryguje VAT w ramach ulgi na złe długi powinien wypełnić w części G deklaracji pozycję 68 (zaznaczając kwadrat "tak") oraz pozycję 69, w której wpisuje się ilość załączników VAT-ZD dołączonych do danej deklaracji (odpowiednio poz. 75 i 76 deklaracji VAT-7D).

» Zasady zwrotu ulgi na złe długi

W myśl art. 89a ust. 4 ustawy o VAT, w sytuacji gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której wierzyciel skorygował podatek należny i podstawę opodatkowania, należność zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel ma obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. Jeżeli należność zostanie uregulowana częściowo, wówczas podstawa opodatkowania oraz kwota podatku należnego musi być zwiększona w odniesieniu do tej części.

Uregulowanie całości lub części należności przez dłużnika po zastosowaniu ulgi na złe długi, powoduje, że dłużnik ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w związku z zapłatą należności. Przepis art. 89b ust. 4 ustawy o VAT stanowi, iż w przypadku uregulowania należności po dokonaniu korekty w ramach ulgi na złe długi, podatnik ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulowano, o kwotę podatku, o której mowa w art. 89a ust. 1. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek naliczony może zostać zwiększony w odniesieniu do tej części.