Tachografy cyfrowe w firmowych pojazdach

Tachografy cyfrowe, czyli urządzenia stosowane w transporcie drogowym, rejestrujące w funkcji czasu wszystkie zdarzenia związane z pojazdem i jego kierowcą, muszą być obowiązkowo montowane w samochodach ciężarowych zarejestrowanych na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej po dniu 1 maja 2006 r. Spod obowiązku ich instalowania wyłączone są pojazdy:

• przeznaczone do przewozu rzeczy, gdy dozwolona maksymalna masa pojazdu, łącznie z przyczepami i naczepami, nie przekracza 3,5 tony,
   
• przeznaczone do przewozu osób, które ze względu na typ konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą i są do tego przeznaczone,
   
• których maksymalna dopuszczalna prędkość nie przekracza 30 km/h,
   
• używane do niehandlowych przewozów towarów w celach prywatnych,
   
• pomocy technicznej,
   
• przeznaczone do przewozu osób wykonywanego w ramach usług regularnych, których droga przebiegu nie przekracza 50 km,
   
• o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 7,5 tony, które używane są do niezarobkowego przewozu rzeczy.

Karty w tachografach cyfrowych

Do tachografów cyfrowych przynależą cztery rodzaje kart: kierowcy, przedsiębiorstwa, warsztatowa i kontrolna. Wszystkie te karty są elektronicznymi urządzeniami identyfikującymi podmiot wydający kartę oraz jej posiadacza lub użytkownika. Wydawane są przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych S.A. Dla właścicieli firm transportowych najistotniejsze są karta kierowcy i karta przedsiębiorstwa. Karta kierowcy umożliwia identyfikację kierowcy i przypisanie do odpowiedniej osoby danych dotyczących przejazdów rejestrowanych przez moduł tachografu. Na karcie tej zapisywane są dane dotyczące przejazdów wykonanych przez kierowcę. Wydawana jest na okres 5 lat, na wniosek kierowcy, ale nie na dłużej niż okres ważności posiadanego przez niego prawa jazdy. Z kolei karta przedsiębiorstwa identyfikuje firmę i umożliwia dostęp do wszystkich danych umieszczonych w tachografie, związanych z firmą, w celu ich wyświetlenia, pobrania i drukowania. Umożliwia również blokowanie dostępu innej firmy do danych własnego przedsiębiorstwa. O jej wydanie mogą występować przewoźnicy drogowi lub inne podmioty wykonujące przewozy drogowe, będące właścicielami lub użytkownikami pojazdów, w których instalowane są tachografy cyfrowe. Karta przedsiębiorstwa, podobnie jak karta kierowcy, wydawana jest na okres 5 lat. Posiadacz karty kierowcy lub przedsiębiorstwa zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o jej utracie podmiot, który ją wydał oraz zwrócić ją, gdy została uszkodzona bądź upłynął termin jej ważności.

W pojazdach zarejestrowanych przed dniem 1 maja 2006 r. używane są tachografy analogowe, chyba że dokonano ich wymiany na cyfrowe.

Kontrola i kary pieniężne

Inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego, funkcjonariusze Policji oraz w niektórych przypadkach straży granicznej uprawnieni są do przeprowadzania kontroli m.in. w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku kierowcy. Zasady przeprowadzania kontroli reguluje rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. z 2008 r. nr 132, poz. 841 ze zm.). Policjant bądź inspektor ITD sprawdza zapisy zawarte w pamięciach tachografu cyfrowego i karty kierowcy poprzez włożenie karty kontrolnej do tachografu cyfrowego, a następnie wyświetlenie i przeglądanie zapisów, ich wydruk lub pobranie przy użyciu nośnika informatycznego.

Wysokość kar nakładanych na podmiot dokonujący przewozu drogowego w związku z naruszeniem przepisów o stosowaniu urządzeń rejestrujących samoczynnie prędkość jazdy, jej czas i okres postoju zawiera załącznik nr 3 do ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1414 ze zm.). Przykładowo wynoszą one za:

• wykonywanie przewozu drogowego pojazdem niewyposażonym w urządzenie rejestrujące lub cyfrowe urządzenie rejestrujące - 3.000 zł,
   
• wykonywanie przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w urządzenie rejestrujące lub cyfrowe urządzenie rejestrujące, które nie rejestruje wszystkich wymaganych elementów - 2.000 zł,
   
• dopuszczenie do wykonywania przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w cyfrowe urządzenie rejestrujące przez kierowcę nieposiadającego własnej, ważnej karty kierowcy - 1.000 zł,
   
• używanie tej samej karty kierowcy przez kilku kierowców - 3.000 zł
   
• jednoczesne używanie kilku kart kierowców - 1.000 zł.

Kto płaci za kartę kierowcy?

O kartę kierowcy występuje samodzielnie każdy kierowca i to on uiszcza za nią opłatę. Istnieje jednak możliwość zrefundowania tego kosztu przez przedsiębiorcę. Kierowca, któremu zwracany jest koszt karty, musi pozostawać w stosunku pracy i wykorzystywać przy przewozach pojazdy wyposażone w tachografy cyfrowe. Decyzja o zwrocie kosztów poniesionych na wydanie karty należy do przedsiębiorcy. Podstawę do refundacji stanowi imienny dowód opłaty, czyli faktura, którą kierowca uzyskał, opłacając wydanie karty.