Korzystanie z ulgi w ramach praw nabytych

Podatnicy uprawnieni do ulgi

Od 2007 r. z ulgi odsetkowej w ramach tzw. praw nabytych mogą korzystać podatnicy, którym w latach 2002-2006 został udzielony kredyt (pożyczka) na realizację określonych inwestycji mieszkaniowych. Odliczeniu od dochodu (przychodu) podlegają wydatki na spłatę odsetek:

• od kredytu mieszkaniowego,
   
• od kredytu (pożyczki) zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego,
   
• od każdego kolejnego kredytu (pożyczki) zaciągniętego na spłatę wspomnianych kredytów (pożyczek).

Ulgą objęte są wyłącznie wydatki na spłatę odsetek od tych kredytów (pożyczek) poniesione do upływu terminu spłaty określonego w umowie o kredyt mieszkaniowy zawartej przed 1 stycznia 2007 r., nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2027 r.

Ulgę odsetkową realizuje się na zasadach i warunkach określonych w art. 26b updof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r. Polega ona na odliczeniu od osiągniętego w roku podatkowym dochodu opodatkowanego według skali podatkowej lub przychodu opodatkowanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, kwoty zapłaconych odsetek, liczonych od kredytu (pożyczki) mieszkaniowego lub refinansowego w wysokości nieprzekraczającej limitu określonego na rok zakończenia inwestycji mieszkaniowej.

Prawo do ulgi odsetkowej zostało wyłączone w odniesieniu do podatników, którzy odliczali lub odliczają od dochodu (przychodu) lub podatku wydatki poniesione w związku z realizacją określonych inwestycji o charakterze budowlano-mieszkaniowym.

Utratą prawa do ulgi odsetkowej skutkuje również zawarcie związku małżeńskiego z osobą, która korzysta lub korzystała z takich odliczeń.

Wyłączenie prawa do ulgi odsetkowej nie dotyczy podatników, którzy korzystali z odliczenia wspomnianych wydatków mieszkaniowych, ale utracili prawo do ulgi, wskutek czego musieli dokonać zwrotu dokonanych odliczeń albo dokonali korekty zeznań podatkowych za lata, w których korzystali z tych odliczeń oraz uregulowali zaległe zobowiązania podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę.

Rodzaj inwestycji i miejsce jej realizacji

Prawo do ulgi odsetkowej mają podatnicy, którzy dokonują spłaty odsetek od kredytu (pożyczki) mieszkaniowego udzielonego im w latach 2002-2006 albo od kredytu (pożyczki) refinansowego zaciągniętego na spłatę kredytu, przeznaczonego na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Wspomniane cele określa art. 26b ust. 1 updof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.

Cel mieszkaniowy musi wynikać z zawartej umowy kredytu (pożyczki). Inwestycja finansowana kredytem mieszkaniowym powinna być prowadzona w Polsce, na terenie przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo mieszkaniowe, a w razie braku planu - na terenie określonym w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

W przypadku przeznaczenia części kredytu (pożyczki) mieszkaniowego na sfinansowanie innych celów, choćby pośrednio związanych z wymienionymi inwestycjami, np. na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, spłata odsetek przypadających na tę część kredytu nie uprawnia do odliczenia tego wydatku od dochodu (przychodu). Wysokość odsetek wykluczonych z zakresu ulgi ustala się w takiej proporcji, w jakiej pozostają wydatki na sfinansowanie takich celów w łącznej kwocie wydatkowanej na daną inwestycję mieszkaniową.

Zasada ta ma również zastosowanie w przypadku spłaty odsetek od kredytu refinansowego i każdego kolejnego kredytu, który przeznaczony jest na spłatę kredytu mieszkaniowego lub refinansowego oraz zobowiązań niezwiązanych z ulgą odsetkową. Wówczas odliczeniu od dochodu (przychodu) w ramach ulgi odsetkowej podlegają odsetki od tej części kredytu (pożyczki), która proporcjonalnie przypada na spłatę kredytu mieszkaniowego lub kredytu refinansowego zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego lub każdego kolejnego kredytu zaciągniętego na ich spłatę.

Ponadto nie mogą być odliczane od dochodu (przychodu) odsetki, które zostały:

• zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, chyba że zwiększyły podstawę obliczenia podatku,
   
• odliczone od przychodów na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.

Pochodzenie środków na sfinansowanie inwestycji

Odliczeniu podlegają wyłącznie wydatki poniesione na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego przez podmiot uprawniony na podstawie przepisów prawa bankowego albo przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych do jego udzielania. W przypadku kredytów (pożyczek) refinansowych ulga odsetkowa obejmuje również spłatę odsetek od tych kredytów (pożyczek) udzielonych przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Termin i potwierdzenie zakończenia inwestycji

Warunkiem skorzystania z ulgi odsetkowej jest również zakończenie realizowanej inwestycji w określonym terminie. Wymóg ten dotyczy inwestycji związanych z:

• budową budynku mieszkalnego,
   
• nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

Nabycie prawa do ulgi odsetkowej w związku z realizacją tych inwestycji zależy od ich zakończenia nie wcześniej niż w 2002 r. oraz nie później niż przed upływem trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z prawem budowlanym uzyskano pozwolenie na budowę, nadbudowę, rozbudowę lub przebudowę budynku mieszkalnego. Potwierdzeniem końca inwestycji jest, określone w przepisach prawa budowlanego, pozwolenie na użytkowanie budynku mieszkalnego, a w razie braku obowiązku jego uzyskania - zawiadomienie o zakończeniu budowy takiego budynku.

W przypadku pozostałych inwestycji podatników nie obowiązuje czasowy limit na ich zrealizowanie. Jednak zakończenie tych inwestycji również nie powinno nastąpić wcześniej niż w 2002 r. Wymagane jest przy tym potwierdzenie zakończenia inwestycji w formie umowy o:

• ustanowieniu spółdzielczego własnościowego lub lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego,
   
• ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego,
   
• przeniesieniu na podatnika własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego.

Podatnik, który chce skorzystać z odliczenia, musi być stroną takiej umowy. W przypadku umów o ustanowieniu odrębnej własności lokalu oraz o przeniesieniu własności budynku (lokalu) konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego.

Zasady dokonywania odliczeń

Odliczenia w ramach ulgi odsetkowej można dokonać najwcześniej w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym inwestycja została zakończona. W takim przypadku do zeznania należy dołączyć oświadczenie o wysokości wydatków związanych z inwestycją służącą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych (PIT-2K).

Zasadą jest, że odliczeniu podlega kwota zapłaconych w roku podatkowym odsetek od kredytu (pożyczki) mieszkaniowego lub refinansowego. Jeżeli dochód (przychód) za rok podatkowy będzie niższy niż zapłacone przez podatników w danym roku i podlegające odliczeniu odsetki, wówczas niepokryta dochodem (przychodem) kwota odsetek nie zostanie odliczona. Prawo do odliczenia tej części odsetek nie przechodzi na następne lata podatkowe.

Jednak w dwóch przypadkach rozliczenia wydatków z tytułu spłaty odsetek od kredytu (pożyczki) objętego ulgą odsetkową dokonuje się na innych zasadach.

Po pierwsze, odsetki zapłacone przed rokiem zakończenia inwestycji mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy korzysta z ulgi odsetkowej oraz za rok podatkowy bezpośrednio następujący po tym roku. Wówczas odliczeniu podlega różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym dokonano pierwszego odliczenia.

Po drugie, wprowadzając możliwość odliczania odsetek od:

• kredytu (pożyczki) zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego (kredyt refinansowy),
   
• każdego kolejnego kredytu (pożyczki) zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego lub kredytu refinansowego,

ustawodawca zezwolił na odliczenie wydatków z tego tytułu, poniesionych w latach 2002--2007, a dotyczących inwestycji zakończonej przed dniem 1 stycznia 2008 r., od dochodu (przychodu) uzyskanego w 2008 lub 2009 r.

Podatnicy korzystający z ulgi odsetkowej ustalając kwotę odliczenia, powinni brać pod uwagę limit wysokości kredytu (pożyczki), od którego odsetki objęte są ulgą. Limit ustalony w roku zakończenia inwestycji obowiązuje ich niezmiennie przez cały okres korzystania z ulgi.

Dotychczas obowiązujące limity odliczenia za poszczególne lata przedstawia tabela.

Dla małżonków limit ulgi odsetkowej jest wspólny. Jeżeli podlegają oni odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się, zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych, bądź od dochodu każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków.

Warunkiem odliczenia wydatków na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) mieszkaniowego czy refinansowego, jest właściwe udokumentowanie poniesienia wydatków. W szczególności konieczne jest uzyskanie od podmiotu, który udzielił kredytu (pożyczki), zaświadczenia potwierdzającego wysokość i termin dokonania spłaty odsetek. Istotne jest również posiadanie dokumentów potwierdzających rok zakończenia inwestycji sfinansowanej kredytem (pożyczką).