Termin odliczenia VAT od zakupów dokonanych przed rejestracją

Zgodnie z ogólną regułą określoną w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. W art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy wskazano, że prawo do odliczenia VAT naliczonego powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Zatem, co do zasady, odliczenia VAT naliczonego dokonuje się w okresie rozliczeniowym, w którym spełnione są łącznie dwa warunki:

1) w odniesieniu do zakupionych towarów czy usług powstał obowiązek podatkowy w VAT oraz

2) podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny, potwierdzający zakup.

Na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, podatek naliczony nieodliczony we wskazanym terminie można także odliczyć w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Problem prawidłowego terminu odliczenia VAT pojawia się w sytuacji, gdy podatnik ponosił wydatki związane z przyszłą opodatkowaną działalnością gospodarczą wiele miesięcy przed jej rozpoczęciem, czyli gdy dla danych faktur ustawowy termin odliczenia VAT już minął. W tej sytuacji, sposobem na "odzyskanie" podatku może być zaznaczenie w zgłoszeniu VAT-R właściwego okresu, za który podatnik złoży pierwszą deklarację VAT (poz. 55 i 56 - jeżeli podatnik wybrał rozliczenie kwartalne, lub poz. 57 i 58 - jeżeli podatnik wybrał rozliczenie miesięczne). Powinien to być okres, w którym można skorzystać z odliczenia VAT z danych faktur. Takie postępowanie powoduje jednak konieczność złożenia przez podatnika "zaległych" deklaracji VAT.

Organy podatkowe akceptują przedstawione rozwiązanie, czego dowodem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 marca 2013 r., nr IPPP2/443-35/13-2/KOM. Zdaniem organów podatkowych, podatnik sam decyduje - poprzez odpowiednie wypełnienie formularza VAT-R - za który miesiąc złoży po raz pierwszy deklarację VAT. Jeżeli chce skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją, musi w zgłoszeniu rejestracyjnym wskazać okres, za który złoży pierwszą deklarację - zgodny z brzmieniem art. 86 ust. 10 i 10b ustawy o VAT.

Podatnik ma więc prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją, pod warunkiem, że w okresie, kiedy składana jest deklaracja VAT jest już zarejestrowany na potrzeby rozliczania tego podatku. Status danego podmiotu jako podatnika VAT jest kategorią obiektywną i jest on niezależny od dokonania rejestracji dla potrzeb tego podatku.

Warto dodać, że podatnik, który chce uniknąć składania "zaległych" deklaracji VAT, powinien przeanalizować, czy nie wybrać rozliczania kwartalnego podatku VAT. Wówczas bowiem czas, w którym mógłby on skorzystać z prawa do odliczenia znacząco się wydłuża.