Zmiany w orzekaniu zakazu prowadzenia działalności

Reforma prawa upadłościowego wpłynęła także na zasady orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia określonych funkcji. Zakaz ten może być orzeczony wobec osób, które pomimo ciążącego na nich obowiązku nie złożyły w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, czy też w sposób określony w ustawie utrudniały postępowanie upadłościowe.

Obniżony został minimalny wymiar okresu zakazu. Obecnie art. 373 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe przewiduje, że zakaz może być orzeczony od 1 roku do 10 lat. Do końca 2015 r. najkrótszy okres zakazu wynosił 3 lata. Przy jego orzekaniu sąd, tak jak dotychczas, bierze pod uwagę m.in. stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.

Krótszy okres zakazu może być stosowany już od 1 stycznia 2016 r. nawet w przypadku, gdy wniosek został złożony przed końcem 2015 r. Kwestię tę, tak jak i inne związane ze stosowaniem nowej regulacji, precyzuje art. 452 ustawy Prawo restrukturyzacyjne.

Ze znowelizowanych przepisów wprost wynika, że zakaz dotyczy także prowadzenia działalności w ramach spółki cywilnej czy pełnienia funkcji członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności.

Zakaz dla szerszego kręgu osób

Istotne zmiany dotknęły kręgu osób, wobec których zakaz może być orzeczony. Zakaz ten przede wszystkim będzie mógł być orzeczony wobec osoby, która będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości albo według nowego art. 373 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo upadłościowe faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego, niekorzystnym zjawiskiem występującym w praktyce był brak możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności za działania niezgodne z prawem osób, które nie pełnią nominalnie żadnej funkcji w podmiocie gospodarczym, lecz faktycznie zarządzają jego sprawami. Nowa regulacja art. 373 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo upadłościowe w założeniu ma pozwolić na objęcie postępowaniem zakazowym osób, które co prawda nie mają prawnego obowiązku złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego, jednak ich pozycja faktyczna w danym podmiocie jest na tyle istotna, że mogą one wpływać niekorzystnie na postępowanie prawnych piastunów podmiotu.

Trzeba pamiętać o terminach

Zakazu, o którym mowa w art. 373 ustawy, nie orzeka się, jeżeli postępowanie w tej sprawie nie zostało wszczęte w terminie:

• roku od dnia umorzenia lub zakończenia postępowania upadłościowego albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ustawy,
   
• trzech lat od dnia ustania stanu niewypłacalności albo wygaśnięcia obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez daną osobę w sytuacji gdy wniosek o ogłoszenie upadłości nie był złożony. Jest to nowa (zmodyfikowana) regulacja. Dzięki tej zmianie unikać ma się takich sytuacji, że w sprawach zakazowych dłużnik broni się zarzutem, że stał się niewypłacalny wcześniej niż wskazuje na to wierzyciel i że od tego czasu upłynęło już 3 lata. Mimo to wciąż jest on niewypłacalny i wciąż prowadzi działalność gospodarczą, zaciągając nowe zobowiązania. Do końca 2015 r. termin trzech lat był liczony od dnia, w którym dłużnik obowiązany był taki wniosek złożyć, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości nie był złożony.