Ubezpieczenia ze zlecenia od 1 stycznia 2016 r.

Od 1 stycznia 2016 r. zmienił się stan prawny w zakresie oskładkowania umów zlecenia. Na mocy znowelizowanego art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10 tej ustawy (np. kilku umów zlecenia), jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej, a z pozostałych (wszystkich lub wybranych) tytułów może ona przystąpić dobrowolnie, na swój wniosek, do ubezpieczeń emerytalno-rentowych lub zmienić tytuł do tych ubezpieczeń. Co istotne w przypadku umów zlecenia, swobodnego wyboru umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń może jednak dokonać osoba, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe wynosi miesięcznie co najmniej minimalne wynagrodzenie. Do umów zlecenia została bowiem przyjęta z dniem 1 stycznia 2016 r. zasada "kumulacji" tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, gdy podstawa wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia w danym miesiącu jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z nowym art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba wykonująca umowę zlecenia, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów (np. kilku umów zlecenia) podlega obowiązkowo tym ubezpieczeniom także z tych tytułów (umów). Zasady tej nie stosuje się, gdy łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub z innych tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Obecnie (tj. od 1 stycznia br.) ZUS, na wniosek płatnika składek, bada prawidłowość wykazanych przez tego płatnika składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (czyli zleceniobiorców, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia). Jeżeli w wyniku sprawdzenia wysokości miesięcznej podstawy wymiaru składek stwierdzi błędne wykazanie składek, informuje o tym niezwłocznie płatnika składek i ubezpieczonego za pośrednictwem płatnika składek. Jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, składka jest opłacana przez każdego płatnika, chyba że ubezpieczony przedłoży płatnikowi dokumenty, z których będzie wynikał brak konieczności opłacania składek. Tak stanowi obowiązujący od 1 stycznia 2016 r. art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zwracamy jednocześnie uwagę, że umowa zlecenia stanowi również tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, co wynika z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, wymienionych w art. 66 ust. 1 ustawy zdrowotnej (np. dwóch umów zlecenia), ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, wówczas składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie. Tak stanowi art. 82 ust. 2 ww. ustawy.