Zmiany w reprezentowaniu podatników przez pełnomocników

Pełnomocnictwo ogólne

Wyróżnia się trzy kategorii pełnomocnictw: ogólne, szczególne, do doręczeń. Stanowi tak art. 138a § 2 Ordynacji podatkowej.

Przepisy o pełnomocnictwie ogólnym wejdą w życie 1 lipca 2016 r. Pełnomocnictwo to będzie uprawniało do działania we wszystkich sprawach należących do właściwości organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej - załatwianych w ramach dowolnej procedury podatkowej. Takie upoważnienie nie będzie jednak dawało legitymacji do podpisywania w imieniu mocodawcy deklaracji podatkowych (to wymaga uzyskania odrębnych upoważnień).

Pełnomocnictwo ogólne, a także zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu, będzie składane w formie dokumentu elektronicznego. Przedsiębiorcy będą mogli przekazać je za pośrednictwem CEIDG. Wersję pisemną dopuszczono tylko w razie wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających dokonanie zgłoszenia drogą internetową. Wszystkie dane trafią do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO). Dostęp do niego będą miały organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej. Urzędnicy sprawdzą w tej bazie umocowanie danej osoby do reprezentowania podatnika. Zniknie więc konieczność przedkładania pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Pełnomocnik będzie natomiast musiał na bieżąco przekazywać do CRPO informację o zmianie adresu, pod który wysyłane są do niego pisma, lub adresu elektronicznego.

Obowiązek złożenia pełnomocnictwa ogólnego oraz zawiadomienia o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu nałożono na mocodawcę. Wyjątek przewidziano dla pełnomocnictwa ogólnego udzielonego przez osobę, która nie może się podpisać. Zgłoszenia dokonuje osoba sprawująca nad nią opiekę, a w przypadku udzielenia pełnomocnictwa ustnego - organ podatkowy. Adwokaci, radcowie prawni oraz doradcy podatkowi będą mogli sami dokonać zgłoszenia w zakresie udzielonych im upoważnień. Ustanowienie, zmiana, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa ogólnego będzie skuteczne od dnia wpływu takiej informacji do CRPO.

Inne upoważnienia

Obowiązują już natomiast przepisy o pełnomocnictwie szczególnym. Takie pełnomocnictwo uprawnia daną osobę do działania w imieniu podatnika w konkretnej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Upoważnienie może być sporządzone - według określonego urzędowego wzoru - na piśmie, przesłane w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. W przypadku pełnomocnictwa pisemnego składa się do akt sprawy oryginał albo odpis (notarialnie poświadczony lub sporządzony przez organ podatkowy). Upoważnienie przesłane w formie elektronicznej drukuje się i załącza do akt w razie potrzeby. Ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa szczególnego wywiera skutek od dnia zawiadomienia o tym organu podatkowego.

Zmieniły się przesłanki ustanowienia pełnomocnika do spraw doręczeń przez podatnika przebywającego w czasie postępowania podatkowego za granicą. Przepisy, które obowiązywały do 31 grudnia 2015 r., nakładały obowiązek ustanowienia pełnomocnika do odbioru korespondencji w razie wyjazdu na co najmniej 2 miesiące. Nowe regulacje wprowadzają obowiązek wskazania takiej osoby w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy strona postępowania podatkowego toczącego się w Polsce zmieni adres zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie spoza UE. Po drugie, gdy dana osoba nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w państwie członkowskim UE, a składa w Polsce wniosek o podjęcie postępowania podatkowego lub doręczono jej tutaj postanowienie o jego wszczęciu. Jeżeli we wspomnianych przypadkach pełnomocnik do odbioru korespondencji nie zostanie ustanowiony, pisma są wysyłane na dotychczasowy adres danej osoby w kraju i traktowane jako doręczone. Pełnomocnictwo do doręczeń sporządza się na urzędowym formularzu. Pełnomocnika do spraw doręczeń nie musi wyznaczać osoba, która ma pełnomocnika ogólnego lub szczególnego albo odbiera korespondencję przez internet.

Tymczasowy zastępca

Organy podatkowe mają możliwość ustanowienia tymczasowego pełnomocnika szczególnego w sprawach niecierpiących zwłoki. Taki pełnomocnik jest wyznaczany dla osoby fizycznej, z którą nie ma kontaktu (nieobecnej). Osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej zostanie objęta tym rozwiązaniem, jeżeli nie posiada organów lub nie można ustalić adresu jej siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub adresów zamieszkania osób upoważnionych do prowadzenia jej spraw.

Osobę fizyczną może reprezentować członek rodziny, a gdy nikt z najbliższych nie zgodzi się na to - na tymczasowego pełnomocnika jest wyznaczany adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy. Osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej reprezentuje profesjonalny zastępca procesowy: adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy. Tymczasowy pełnomocnik działa do czasu ustalenia kuratora przez sąd.