Korekta VAT w związku z ugodą zwalniającą z obowiązku zapłaty wierzytelności

Spółka B (czynny podatnik VAT) w 2022 r., w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie umowy, wystawiła kontrahentowi trzy faktury (FV 1, FV 2 i FV 3). Faktury te, pomimo ich wymagalności, nie zostały nigdy uregulowane przez kontrahenta. Spółka dokonała korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w zakresie ulgi na złe długi. W ramach zawartej ugody mediacyjnej strony uzgodniły, że w związku z zaistniałym sporem kontrahent uiści na rzecz spółki kwotę brutto, obejmującą wierzytelności wynikające z faktur FV 2 oraz FV 3, natomiast w odniesieniu do wierzytelności wynikającej z FV 1 doszło do zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 Kodeksu cywilnego. Tym samym spółka zwolniła kontrahenta z obowiązku regulowania FV 1. Czy w tej sytuacji na spółce spoczywa obowiązek ponownego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy o VAT, w zakresie umorzonej części tej wierzytelności?

"(...) wątpliwości dotyczą ustalenia, czy zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy (o VAT - przyp. red.), spółka ma obowiązek ponownego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w zakresie części wierzytelności, umorzonej na podstawie ugody mediacyjnej.

(...) Podatnik-wierzyciel może skorygować podstawę opodatkowania i podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, o czym stanowi art. 89a ust. 1 ustawy.

Natomiast nieściągalność wierzytelności (...) uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. (...)

W przypadku zwolnienia dłużnika od obowiązku spełnienia świadczenia (uwolnienia z długu) nie dochodzi do zaspokojenia roszczeń wierzyciela z tytułu istniejącego stosunku cywilnoprawnego łączącego strony transakcji, poprzez uiszczenie należności w jakiejkolwiek części. W tej sytuacji dochodzi do rezygnacji ze ściągania należności z woli wierzyciela i za zgodą dłużnika (...).

Powyższa analiza jednoznacznie wskazuje, że zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (B) w związku z zawartą umową mediacyjną pomiędzy nimi, w ramach której spółka zwolniła kontrahenta z długu w zakresie FV 1 - nie może być w żaden sposób utożsamiane z uregulowaniem należności (uiszczeniem należności przez kontrahenta-dłużnika) lub zbyciem w jakiejkolwiek innej formie. W takim przypadku nie wystąpi zatem u wierzyciela (spółki) obowiązek korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego w trybie art. 89a ust. 4 ustawy.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy, należy stwierdzić, że w przypadku gdy B, na mocy art. 89a ust. 1 ustawy, skorzystał z prawa do korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w odniesieniu do należności nieściągalnych, późniejsze zawarcie umowy o zwolnienie z długu, na mocy których B umorzył wierzytelność kontrahenta wynikającą z FV 1 przy spełnieniu przez kontrahenta określonych warunków (uregulowanie FV 2 i FV 3), nie spowoduje, że B utraci to prawo. Rezygnacja przez spółkę z części powstałego roszczenia (FV 1) nie jest bowiem równoznaczna z ich uregulowaniem.

Tym samym w sytuacji zawarcia z kontrahentem umowy o zwolnienie z długu wynikającego z FV 1, B nie jest zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego, na podstawie art. 89a ust. 4 ustawy. (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 lipca 2025 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.389.2025.1.AR)