Skutki w PCC dofinansowania spółki osobowej przez wspólników

Wspólnicy spółek osobowych mogą je dofinansować, wnosząc dodatkowe wkłady, dopłaty do kapitału zapasowego/rezerwowego czy udzielając im pożyczek. W świetle stanowiska organów podatkowych każda z tych czynności wymaga rozliczenia PCC. Do grona spółek osobowych na potrzeby rozliczenia PCC w myśl regulacji unijnych zaliczają się spółki: cywilne, jawne, partnerskie i komandytowe (patrz pkt 5 dodatku).

Sposoby dofinansowania

Określając skutki danej czynności dotyczącej dofinansowania spółki osobowej na gruncie ustawy o PCC, należy mieć na uwadze, że zgodnie z jej art. 1 ust. 3 pkt 1 za zmianę umowy spółki osobowej uważa się:

• wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki (wniesienie dodatkowych wkładów wymaga wprowadzenia zmian do umowy spółki),
• pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika (spółka powinna być reprezentowana z zachowaniem szczególnych zasad; pisaliśmy o tym w GP nr 26 z 2025 r., na str. 17),
• dopłaty (patrz ramka),
• oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.

Wyliczenie PCC

Podatnikiem PCC od umowy spółki handlowej jest spółka handlowa. Wyjątek od tej zasady dotyczy spółki cywilnej. Obowiązek podatkowy przy zawieraniu umowy spółki cywilnej i przy dokonywaniu jej zmian spoczywa solidarnie na wspólnikach spółki (art. 4 pkt 9 i art. 5 ust. 2 ustawy o PCC). Stawka PCC od umowy spółki i jej zmian wynosi 0,5%.

Podstawę opodatkowania przy zmianie umowy spółki osobowej stanowią odpowiednio wartość wkładów powiększających majątek spółki osobowej, kwota dopłat, kwota lub wartość pożyczki (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b, lit. c, lit. d ustawy o PCC). Natomiast przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania podstawę opodatkowania stanowi roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się w wysokości 4% wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania. Gdy oddanie następuje na czas nieokreślony, podstawę opodatkowania może stanowić, zgodnie z oświadczeniem podatnika, wartość świadczeń za 10 lat albo wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy. Odliczenia od podstawy opodatkowania określa art. 6 ust. 9 ustawy o PCC.

Zwolnienia od PCC w odniesieniu do tej umowy zostały wskazane w art. 9 pkt 11 ustawy o PCC. Żadne z nich nie dotyczy dofinansowania spółki osobowej.

Termin na zapłatę PCC

Obowiązek podatkowy w sytuacji zmiany umowy spółki powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Spółka albo wspólnicy spółki cywilnej, jako podatnicy, są zobowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację PCC-3 (ewentualnie z załącznikiem/-ami PCC-3/A, gdy podatek rozliczają wspólnicy spółki cywilnej) oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, tj. gdy dana czynność jest dokonywana w formie aktu notarialnego.