Ponowna refundacja pracownikowi kosztu zakupu okularów korygujących wzrok

Pracownik na podstawie tego samego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego konieczność używania okularów korygujących wzrok ponownie wystąpił do pracodawcy o refundację kosztu zakupu okularów. Czy ponowna refundacja także będzie wolna od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 updof?

Odpowiedź

Z uzasadnienia

"(...) kierując pracownika na badanie lekarskie w oparciu, o które zostało wydane zaświadczenie stwierdzające konieczność używania okularów korygujących wzrok - wywiązują się Państwo z ciążących na Państwu obowiązków.

Na podstawie art. 237⁶ § 1 Kodeksu pracy:

§ 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Według § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. 1998 r. Nr 148 poz. 973):

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Następnie § 8 ust. 2 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Wynik badania okulistycznego wskazujący na konieczność stosowania lub wymiany okularów obliguje więc pracodawcę do zapewnienia pracownikowi okularów korygujących wzrok, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Formę zapewnienia okularów korygujących wzrok określa pracodawca. Istotne jest, aby pracownik został zaopatrzony w okulary lub soczewki kontaktowe zgodnie z § 8 ust. 2 ww. rozporządzenia.

Jednakże zauważyć należy, że skoro zaświadczenie lekarskie zostało wydane Państwa pracownikowi na okres 4 lat, a nie zachodzi konieczność wcześniejszego - niż wymagałoby to z obowiązującego zaświadczenia - przeprowadzenia badania lekarskiego, to nie ma podstaw do tego, aby pracownik dwukrotnie w ciągu tego okresu korzystał z refundacji celem zakupu okularów.

Za taką koniecznością przemawiałby np. fakt pogorszenia/polepszenia wzroku pracownika i wówczas taką zmianę można by traktować jako zmianę jego stanu zdrowia, uzasadniającą ponowne badanie lekarskie.

Sąd Najwyższy w wyroku z 18 grudnia 2002 r. (I PK 44/02, OSNP 2004/12/209) wskazał że:

Aktualnym orzeczeniem lekarskim jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie której ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika.

Podkreślenia wymaga fakt, że w omawianych przepisach brak jest regulacji, która ograniczałaby prawo pracodawcy do skierowania pracownika na badania w sytuacji, gdy formalnie zachowuje jeszcze ważność wydane uprzednio zaświadczenie lekarskie. Przeciwnie, biorąc pod uwagę ciążący na pracodawcy generalny obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zgłoszenie pracodawcy przez pracownika pogorszenia/polepszenia stanu zdrowia, powinno skłonić pracodawcę do skierowania pracownika na badania profilaktyczne.

Tymczasem z analizy sprawy nie wynika, żeby pracownik ponownie wystąpił z wnioskiem o skierowanie na badanie lekarskie, a tylko to mogłoby potwierdzić pogorszenie/polepszenie stanu zdrowia pracownika, co w konsekwencji uzasadniałoby realizację ciążącego na pracodawcy obowiązku refundacji kosztów wymiany okularów.

To samo zaświadczenie lekarskie nie może potwierdzić takiej zmiany, tj. pogorszenia/polepszenia stanu zdrowia pracownika.

Zatem refundacja przez Państwa poniesionych i udokumentowanych przez pracownika kosztów zakupu okularów korygujących wzrok, w sytuacji - gdy pracownik wystąpi o tę refundację ponownie na podstawie tego samego zaświadczenia lekarskiego - będzie stanowić przychód pracownika ze stosunku pracy, który nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Od wartości ww. świadczenia jako przychodu pracownika ze stosunku pracy, powinni Państwo - jako płatnik - pobrać zaliczkę na podatek dochodowy".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 marca 2025 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.267.2025.1.MN)