Zapłata kar umownych i odsetek za nieterminowe wykonanie umowy

Czy wydatek na zapłatę kary umownej oraz odsetek za nieterminowe wykonanie umowy może w całości zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów?

Odpowiedź

Z uzasadnienia

"(...) cywilnoprawne rozumienie »wad wykonanych robót i usług« nie może znaleźć zastosowania dla rekonstrukcji normy prawnej wynikającej z art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, chociażby z tego względu, że odnosi się wyłącznie do niektórych umów rezultatu przewidzianych w KC.

Tym samym, zgodnie z zasadą autonomii prawa podatkowego, należy przyjąć szersze rozumienie pojęcia »wadliwości wykonanych robót i usług«, które będzie mogło być zastosowane do wszelkich stosunków obligacyjnych wywołujących skutki podatkowe, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop.

Podsumowując, przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 updop nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów wszelkie kary umowne i odszkodowania wypłacone z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, niezależnie od tego czy odpowiedzialność dłużnika, której wyrazem jest zapłata kary umownej/odszkodowania, została oparta na zasadzie winy czy na zasadzie ryzyka.

Z kolei, pojęcie »wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług« w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 22 updop odnosi się do każdego przypadku nienależytego wykonania obowiązków podatnika wynikających ze stosunku obligacyjnego, za które ponosi on odpowiedzialność, niezależnie od charakteru i zakresu tej odpowiedzialności.

Oznacza to, że opóźnienie w wykonaniu zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, może stanowić wadę wykonanych robót lub usług w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 22 updop.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i przedstawiony opis zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że potencjalny wydatek na zapłatę Kary nie może zostać zaliczony przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 22 updop.

Odnosząc się natomiast do kwestii możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatku na zapłatę odsetek zauważyć należy, że ustawodawca w art. 16 ust. 1 pkt 11 updop, wskazał, iż:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 21 updop:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej.

Zatem z powyższego wynika, że odsetki opisane w zdarzeniu przyszłym przez Spółkę nie są objęte ww. wyłączeniami. Jak już jednakże wskazano powyżej - z faktu niezaliczenia danej kategorii wydatku, do wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, na podstawie wyłączeń zawartych w art. 16 updop, nie wynika automatyczny wniosek, że wydatek ten może stanowić koszt uzyskania przychodów. Wydatek ten musi bowiem spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 15 ust. 1 updop, tj. zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Odsetki jako świadczenie akcesoryjne, są ściśle powiązane z należnością główną w ten sposób, że ich istnienie jest uzależnione od funkcjonowania należności głównej. Z wniosku wynika, że odsetki powstają z tytułu opóźnienia w rozliczeniu zaliczki, które zgodnie z umową mają zostać rozliczone w terminie dostaw przedmiotu umowy - tj. (...). Natomiast w sytuacji zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy Wnioskodawca zobowiązany jest do zapłaty kary umownej. Zatem odsetki te będą powiązane z zapłatą kary umownej, dlatego nie mogą również stanowić dla Spółki kosztu uzyskania przychodów.

Reasumując stanowisko Spółki, zgodnie z którym potencjalny wydatek na zapłatę Kary oraz Odsetek może w całości zostać zaliczony przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 updop, należy uznać za nieprawidłowe".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 marca 2025 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.37.2025.2.MF)