Ponowne otrzymanie od kontrahenta kwoty VAT w ramach mechanizmu podzielonej płatności

Kontrahent dokonał płatności z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności. Po pewnym czasie uregulował płatność ponownie, tym razem z zastosowaniem tego mechanizmu. Czy ponowne otrzymane od kontrahenta kwoty podatku VAT będzie stanowiło przychód podatkowy?

Odpowiedź

Z uzasadnienia

"Z opisu sprawy wynika, że w latach 2021-2024 świadczyli Państwo na rzecz Kontrahenta usługi inżynierskie i wystawiali z tego tytułu faktury VAT dokumentujące świadczenie tych usług. Wszystkie Faktury zostały oznaczone informacją o mechanizmie podzielonej płatności. Pomimo oznaczenia, Kontrahent zapłacił kwotę brutto wynikającą z Faktur na rozliczeniowy rachunek bankowy Spółki - nieumyślnie dokonując przelewu z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Kontrahent zwrócił się do Spółki z prośbą o pomoc w naprawieniu swojej pomyłki. Spółka i Kontrahent ustalili następujący schemat postępowania:

• Kontrahent wystąpił do Spółki o zwrot kwoty VAT wynikającej z Faktur, którego to zwrotu Spółka nie mogła zrealizować,
• strony zdecydowały, że Kontrahent przeleje w mechanizmie podzielonej płatności na rachunek VAT Spółki kwotę VAT wynikającą z Faktur,
• Spółka nie zwróci równowartości kwoty VAT wynikającej z Faktur na rachunek Kontrahenta bezpośrednio po otrzymaniu płatności od Kontrahenta,
• Spółka wystąpi do Naczelnika Urzędu Skarbowego o zgodę na przekazanie środków z rachunku VAT na rozliczeniowy rachunek bankowy,
• po otrzymaniu środków na swój rozliczeniowy rachunek bankowy Spółka przeleje równowartość kwoty VAT na rachunek bankowy Kontrahenta.

W zaistniałej sytuacji powzięli Państwo wątpliwości, czy ponowne otrzymanie od Kontrahenta kwoty podatku VAT nie spowoduje powstania przychodu podatkowego.

(...) przysporzenia związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powinny zostać rozpatrzone pod względem:

• faktycznego otrzymania pieniędzy lub wartości pieniężnych (zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT);
• uzyskania przychodów należnych, nawet gdy nie zostały jeszcze otrzymane (zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT).

W odniesieniu do otrzymanych pieniędzy/wartości pieniężnych istotne jest by zostały one faktycznie otrzymane, stając się własnością podatnika, trwale powiększając jego majątek. Podatnik winien zaliczyć takie przychody, które są mu należne. Nie są to jednak jakiekolwiek przychody, lecz takie, w stosunku do których przysługuje mu prawo ich otrzymania i które będą stanowiły jego trwałe przysporzenie majątkowe.

W analizowanej sprawie mamy do czynienia z pieniędzmi faktycznie otrzymanymi. Niemniej, aby powstał przychód podatkowy na tej podstawie, istotne jest, aby środki zostały faktycznie otrzymane, trwale i definitywnie powiększały majątek podatnika.

Nie stanowią jednak przychodu podatkowego wszelkie wpłaty, które mają charakter nieostateczny czy warunkowy, jedynie czasowo i niedefinitywnie powiększając majątek podatnika. Wszelkie wpłaty pieniężne uzyskane przez podatnika tytułem kaucji, gwarancji itp., których otrzymanie ma charakter nieostateczny i warunkowy, nie stanowią przychodu dla podmiotu, który je uzyskał. Wpłaty te staną się przychodem dla podatnika dopiero w tym momencie, kiedy nastąpi zdarzenie skutkujące definitywnym otrzymaniem ich przez podatnika.

Podatek należny od towarów i usług to wartość podatku wynikająca ze sprzedaży. Podatek ten »należy się« Skarbowi Państwa. Jego wysokość zależy od ceny netto oraz stawki podatku VAT. Z uwagi na to, przychodem należnym z wystawionych przez Państwa faktur jest kwota netto, a zatem kwota pomniejszona o należny podatek od towarów i usług. Tym samym należna kwota podatku VAT, wynikająca z wystawionych przez Państwa faktur pomimo jej wpłaty na rachunek rozliczeniowy Spółki (i drugi raz na Państwa rachunek VAT) nie stanowi Państwa przychodu należnego. Niezastosowanie się przez Kontrahenta do mechanizmu podzielonej płatności nie zmienia charakteru podatku VAT. Ponadto, jak wskazują Państwo w stanie faktycznym - zobowiązani są do zwrotu kwoty podatku VAT - w sytuacji ponownej wpłaty tego podatku na rachunek VAT Spółki i uzyskania zgody Naczelnika Urzędu Skarbowego na przekazanie tych środków z rachunku VAT na Państwa rachunek rozliczeniowy.

W sytuacji, gdy kwota podatku VAT ostatecznie podlega zwrotowi to nie można uznać takiej wpłaty za definitywne przysporzenie majątkowe po Państwa stronie. Konsekwentnie otrzymana ponownie kwota podatku VAT nie może zostać uznana za przychód podatkowy na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT oraz nie stanowi przychodu należnego na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy.

Mając na uwadze powyższe, należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że ponowne otrzymane od Kontrahenta kwoty podatku VAT nie będzie stanowić przychodu podatkowego, ponieważ zobowiązują się Państwo do jej zwrotu na rzecz Kontrahenta, i kwoty te nie spowodują trwałego przysporzenia po stronie Spółki".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 marca 2025 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.703.2024.4.RK)