Mechanizm podzielonej płatności w przypadku śmierci kontrahenta

Spółka zakupiła usługi budowlane od osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Wykonawca na moment świadczenia usługi i wystawienia faktury był czynnym podatnikiem VAT. Ponieważ usługi zostały wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, a kwota należności ogółem przekraczała 15.000 zł, faktura zawierała wyrazy "mechanizm podzielonej płatności". Wykonawca zmarł po wystawieniu przedmiotowej faktury, a przed uiszczeniem płatności przez spółkę. Czy w tej sytuacji spółka ma obowiązek zapłaty za fakturę w MPP?

"(...) Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy (o VAT - przyp. red) (...) podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Natomiast w myśl art. 108a ust. 1a ustawy:

Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Zgodnie z art. 108a ust. 1b ustawy:

Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. (...)

Zacytowane powyżej przepisy regulują obowiązki w zakresie dokonywania płatności stron transakcji, w stosunku do których powstał obowiązek zastosowania (...) MPP. Wynika z nich, że obowiązek dokonania płatności z zastosowaniem mechanizmu Split payment po stronie nabywcy jest ściśle powiązany z obowiązkiem przyjęcia tej płatności przez sprzedawcę z zastosowaniem tego samego mechanizmu.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, należy wskazać, że na skutek wyjątkowych i specyficznych okoliczności w niej występujących (wskazanych we wniosku), wykonanie przedmiotowego obowiązku przez podatnika - Wykonawcę - wystawcę faktury stało się niemożliwe. Na dzień wymagalności płatności nie ma już podatnika ani nie istnieje już rachunek bankowy, za pomocą którego Wnioskodawca byłby w stanie dokonać zapłaty w MPP zgodnie z ww. regulacjami.

W związku z powyższym w tym konkretnym przypadku należy uznać, że ww. przepisy nie znajdą zastosowania, gdyż obowiązkowi dokonania płatności w MPP przez nabywcę z jednej strony towarzyszy z drugiej strony obowiązek przyjęcia tej płatności w MPP przez sprzedawcę. Jeżeli zatem na moment wymagalności płatności, na skutek śmierci podatnik - sprzedawca nie istnieje, nie istnieje zarząd sukcesyjny ani przedsiębiorstwo w spadku, zlikwidowany został też rachunek VAT sprzedawcy, to nie mogą mieć zastosowania przepisy o dokonaniu płatności w MPP. (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 września 2024 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.329.2024.2.IK)