PYTANIA CZYTELNIKÓW

» Naruszenie terminu instalacji kasy rejestrującej

Sprzedaż na rzecz osób prywatnych podlega - co do zasady - ewidencjonowaniu w kasie rejestrującej. Od tej zasady są jednak pewne wyjątki, które szczegółowo określa rozporządzenie w sprawie zwolnień. Zwolnienia te mają zarówno charakter przedmiotowy, czyli dotyczą ściśle określonych czynności (wymienionych w załączniku do ww. rozporządzenia), jak i podmiotowy (ze względu na wartość sprzedaży) i wtedy dotyczą całej działalności podatnika.

Ustawodawca wykluczył z prawa do zwolnienia sprzedaż pewnych grup towarów i usług. Czynności te zostały szczegółowo określone w § 4 rozporządzenia w sprawie zwolnień.

Bezwzględny obowiązek ewidencjonowania w kasie dotyczy - w myśl § 4 ust. 1 pkt 1 lit. h) ww. rozporządzenia - sprzedaży komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych oraz silników elektrycznych, prądnic i transformatorów (PKWiU ex 26 i ex 27.11).

Zatem podatnik dokonujący sprzedaży komputerów (niezależnie czy stacjonarnie, czy przez internet) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest (był) zobligowany do jej zaewidencjonowania w kasie fiskalnej. Oznacza to, że już przed rozpoczęciem tej sprzedaży musiał zakupić kasę rejestrującą.

Ponadto w związku z naruszeniem obowiązującego terminu ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej podatnik poniesie określone konsekwencje. Naruszenie obowiązku ewidencjonowania podlega karze grzywny, jako przestępstwo skarbowe na podstawie Kodeksu karnego skarbowego.

Zgodnie z art. 60 § 1 K.k.s., kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Przepis art. 53 § 21 pkt 5 K.k.s. stanowi natomiast, iż księgą jest również inne podobne urządzenie ewidencyjne, do którego prowadzenia zobowiązuje ustawa, a w szczególności zapisy kasy rejestrującej. Stosownie do art. 62 § 5 K.k.s., jeśli wymieniony powyżej czyn zostanie uznany za wypadek mniejszej wagi, to popełniający go podatnik podlega karze grzywny jak za wykroczenie skarbowe. Wypadkiem mniejszej wagi (art. 53 § 8 K.k.s.) jest czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które w konkretnej sprawie, ze względu na jej szczególne okoliczności - zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe - zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu. Do takich przypadków zaliczyć można sytuację, gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu (pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia), a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowoprawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie.

Sąd orzekając wysokość grzywny określa najpierw liczbę stawek dziennych stosownie do popełnionego przestępstwa skarbowego, a następnie orzeka wysokość jednej stawki dziennej. Zgodnie z art. 23 § 3 K.k.s., stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji, ani też przekraczać jej czterystukrotności, a ustalając stawkę dzienną sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok (art. 51 § 1 K.k.s.).

Jeśli naruszenie przez podatnika terminu instalacji kas nie zostało ujawnione przez organy skarbowe, to podatnik ma możliwość uniknięcia grzywny wynikającej z Kodeksu karnego skarbowego poprzez powiadomienie organu ścigania o popełnionym wykroczeniu skarbowym. Zgodnie z art. 16 § 1 K.k.s. nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto po popełnieniu czynu zabronionego powiadomił o tym organy ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Przepis ten ma zastosowanie wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ sprawca uiści w całości należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie popełnionym czynem zabronionym. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu. Przed złożeniem niniejszego zawiadomienia, konieczne jest oczywiście zainstalowanie kasy rejestrującej i posiadanie dowodów na to, iż brak kasy nie spowodował uszczuplenia należności podatkowych (czyli ewidencja, o której mowa w art. 109 ust. 1 ustawy o VAT jest rzetelnie prowadzona). Należy w tym miejscu nadmienić, iż dodatkowym skutkiem zainstalowania kasy fiskalnej po obowiązującym terminie jest bezpowrotna utrata prawa do skorzystania z ulgi na zakup kasy.

Prawo do częściowego zwrotu kwoty wydatkowanej na zakup kas rejestrujących przysługuje bowiem podatnikowi na mocy art. 111 ust. 4 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, podatnicy u których m.in. powstał obowiązek ewidencjonowania sprzedaży i którzy w obowiązującym terminie rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas on-line, mogą generalnie odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących, w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.

» Niedokonanie odczytu zawartości pamięci kasy

Zgodnie z § 34 rozporządzenia w sprawie kas, w przypadku zakończenia przez kasę z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii pracy w trybie fiskalnym podatnik:

• wystawia raport fiskalny dobowy i raport fiskalny okresowy (miesięczny);
• niezwłocznie, przy pomocy serwisanta, dokonuje odczytu zawartości pamięci fiskalnej poprzez wystawienie raportu fiskalnego rozliczeniowego i sporządza z tej czynności protokół, według wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia;
• składa protokół z odczytu zawartości pamięci fiskalnej wraz z załączonym raportem fiskalnym rozliczeniowym, w terminie 5 dni od dnia ich sporządzenia, do właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego;
• sporządza i składa wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji kas.

Wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji kas składa się wraz z protokołem z odczytu zawartości pamięci fiskalnej i wystawionym raportem fiskalnym rozliczeniowym do właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia. W przypadku natomiast, gdy serwisant kas dokonując odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy stwierdzi brak możliwości tego odczytu, przesyła ją niezwłocznie do podmiotu prowadzącego serwis główny w celu jego dokonania (§ 46 ust. 1 rozporządzenia). W takiej sytuacji podmiot prowadzący serwis główny dokonuje odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy i sporządza protokół z tej czynności (według wzoru określonego w załączniku nr 4 do rozporządzenia). Jednak, gdy podmiot ten również stwierdzi brak możliwości odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy, w protokole określa przyczyny tej okoliczności. Oryginał protokołu (opatrzony czytelnym podpisem, zawierającym imię i nazwisko uprawnionego pracownika podmiotu prowadzącego serwis główny) przesyła się w terminie 3 dni od dnia jego sporządzenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, zaś kopię protokołu do podatnika (a w przypadku braku możliwości odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy przez podmiot prowadzący serwis główny, kopię protokołu przesyła się dodatkowo do Prezesa Głównego Urzędu Miar). Następnie w terminie 5 dni od dnia otrzymania kopii protokołu, podatnik sporządza i składa do właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego wniosek o wyrejestrowanie kasy z ewidencji kas (według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia).

Niewykonanie obowiązku odczytania zawartości pamięci kasy nie jest zagrożone sankcjami wynikającymi z ustawy o VAT czy aktów wykonawczych w sprawie kas. W przepisach Kodeksu karnego skarbowego zaniechanie powyższego obowiązku nie jest również wprost wymienione jako wykroczenie lub przestępstwo skarbowe. Należy jednak mieć na uwadze, iż organy podatkowe mogą zakwalifikować powyższe jako przestępstwo skarbowe wymienione w art. 80 § 1 tej ustawy, zgodnie z którym, kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

Na gruncie przepisów ustawy o VAT oraz rozporządzenia w sprawie kas za niewykonanie obowiązku odczytania zawartości pamięci kasy nie przewidziano zatem żadnych sankcji. Niedopełnienie opisanej formalności wiąże się jednak z ryzykiem nałożenia kary grzywny na mocy Kodeksu karnego skarbowego.

» Nieuregulowanie należności w MPP

W myśl art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Co ważne obowiązek zapłaty należności z faktury w mechanizmie podzielonej płatności nie jest uzależniony od tego, czy na fakturze zawarto specjalne oznaczenie. Jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył odpowiednio faktury, nabywca i tak zobowiązany jest dokonać zapłaty w MPP (jeżeli spełnione zostały warunki określone w art. 108a ust. 1 ustawy o VAT w zakresie obowiązkowego MPP).

Jeżeli pomimo istniejącego obowiązku nabywca nie dokona płatności w mechanizmie podzielonej płatności, to może być nałożona na niego sankcja w postaci dodatkowego zobowiązania w wysokości 30% kwoty podatku przypadającej na towary/usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (art. 108a ust. 7 ustawy o VAT). Należy mieć na uwadze, że sankcji tej nabywca nie poniesie, jeżeli sprzedawca rozliczy całą kwotę podatku wynikającą z faktury, która została zapłacona poza MPP.

Poza tym w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Dodatkowo spółka powinna mieć na uwadze przepisy art. 112b-112c oraz art. 108c ust. 1 ustawy o VAT. Przypomnijmy bowiem, że w ww. art. 112b-112c ustawy przewidziano dodatkowe zobowiązanie podatkowe, które jest ustalane przez organ podatkowy, jeżeli dokonując rozliczenia VAT podatnik popełni błąd powodujący m.in. zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie nadwyżki VAT naliczonego nad należnym (wykazywanej do zwrotu lub przeniesienia). Co ważne aktualnie na podstawie art. 112b ust. 2b ustawy o VAT organ podatkowy przy ustalaniu sankcji musi brać pod uwagę m.in. okoliczności powstania nieprawidłowości czy działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia ich skutków.

Powyższe sankcje nie są stosowane, jeśli podatnik (nabywca) zapłaci należności wynikające z otrzymanej faktury z zastosowaniem MPP (dobrowolnie lub w sytuacji, w której był do tego zobowiązany). W tej sytuacji do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego nie zastosują przepisów dotyczących sankcji wynikających z art. 112b ust. 1 pkt 1 (do 30%), ust. 2 pkt 1 (do 20%) i ust. 2a (do 15%) oraz 112c (100%) ustawy o VAT. Tak wynika z art. 108c ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem, pomimo podjętych prób otrzymania od kontrahenta zwrotu środków i zamiaru ponownej zapłaty w MPP, spółka jest narażona na sankcje wynikające z art. 108a ust. 7 ustawy o VAT. Nie dokonała bowiem ostatecznie płatności (pomimo takiego obowiązku) w mechanizmie podzielonej płatności. Dodatkowe zobowiązanie ustalane jest przez organ podatkowy w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność (w tej sytuacji w wysokości: 1.380 zł (4.600 zł (kwota podatku) × 30%). Sankcji tej spółka uniknie, jeżeli sprzedawca rozliczy całą kwotę podatku wynikającą z faktury, która została zapłacona poza MPP.

» Niezłożenie informacji podsumowującej VAT UE

Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy, podmiotem zobowiązanym do złożenia informacji podsumowującej jest podatnik, który dokona:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących podatnikami, zidentyfikowanych dla potrzeb podatku od wartości dodanej, dla której ma zastosowanie art. 42 ust. 1 ustawy o VAT, tj. stawka 0%;
• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów od podatników podatku od wartości dodanej, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej;
• dostawy towarów w ramach procedury uproszczonej dla transakcji trójstronnych, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej;
• świadczenia usług, do których stosuje się art. 28b, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, innych niż zwolnionych od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca;
• przemieszczenia towarów w procedurze magazynu typu call-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3b, oraz o zmianach w zakresie tej procedury zawartych w informacjach.

Jednocześnie ustawodawca nałożył również obowiązek składania miesięcznych informacji podsumowujących na przedstawiciela podatkowego, o którym mowa w art. 18d ust. 1 ustawy o VAT, czyli o dokonanych wewnątrzwspólnotowych dostawach towarów, do rozliczenia których został upoważniony.

Niezłożenie informacji podsumowującej VAT-UE w ustawowym terminie stanowi wykroczenie skarbowe zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym. Zgodnie z art. 80a § 2 tej ustawy, kto wbrew obowiązkowi, nie składa w terminie właściwemu organowi informacji podsumowującej lub wbrew obowiązkowi nie składa jej za pomocą środków komunikacji elektronicznej podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Karą za wykroczenie skarbowe jest grzywna od 1/10 do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Tego rodzaju sprawy kończą się jednak na ogół postępowaniem mandatowym, gdzie grzywna nałożona mandatem karnym nie może przekroczyć pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Tak wynika z art. 48 ww. Kodeksu karnego skarbowego. Aby można było uniknąć odpowiedzialności, podatnik może złożyć tzw. czynny żal, o którym mowa w art. 16 § 1 K.k.s.

Czynny żal polega na zawiadomieniu przez sprawcę odpowiedniego organu (właściwego urzędu skarbowego) o popełnieniu czynu zabronionego. Jednocześnie razem z czynnym żalem należy dopełnić naruszone obowiązki, czyli złożyć informację VAT-UE. Sam fakt, że przedsiębiorca złożył czynny żal nie daje gwarancji uniknięcia kary. Należy pamiętać, iż zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, a także po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

W celu uniknięcia kary podatnik musi złożyć zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego - tzw. czynny żal wraz z zaległą informacją podsumowującą VAT-UE za grudzień 2023 r.

» Zapłata na rachunek spoza białej listy a odpowiedzialność solidarna nabywcy

Szef KAS prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów (tzw. białą listę):

• w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji,
• które naczelnik urzędu skarbowego wykreślił z rejestru jako podatników VAT,
• zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Wykaz zawiera m.in. numery rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488) lub imiennych rachunków w SKOK, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą:

• wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym oraz
• potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 Ordynacji podatkowej, z wyjątkiem rachunków prowadzonych przez NBP.

Podatnik VAT, będący nabywcą towaru lub usługi, odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem wraz z dostawcą towarów/usługodawcą (będącym podatnikiem VAT czynnym) za jego zaległości podatkowe - jeżeli zapłata należności za towar/usługę, potwierdzone fakturą, została dokonana przelewem na rachunek nieznajdujący się na dzień zlecenia przelewu w wykazie podatników VAT, tj. na tzw. białej liście.

Odpowiedzialność ta jest ponoszona w części podatku VAT proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów/świadczenie usług.

Tak wynika z art. 117ba § 1 Ordynacji podatkowej.

Co istotne, odpowiedzialność solidarna nabywcy (wraz ze sprzedawcą będącym czynnym podatnikiem VAT) dotyczy transakcji pomiędzy przedsiębiorcami o wartości przekraczającej 15.000 zł lub równowartość tej kwoty. W przypadku transakcji nieprzekraczających tej kwoty, nie występuje odpowiedzialność solidarna nabywcy.

Nabywca - na podstawie art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej - może uniknąć ww. solidarnej odpowiedzialności, jeżeli:

• złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek (przy pierwszej zapłacie należności przelewem na ten rachunek) do właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego, w terminie 7 dni od dnia zlecenia przelewu lub
• dokona zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (MPP).

Poza tym należy mieć na uwadze wyjaśnienia MF zawarte w pytaniach i odpowiedziach dotyczących wykazu podatników VAT (znajdujących się na stronie internetowej: https://www.podatki.gov.pl/vat/bezpieczna-transakcja/wykaz-podatnikow-vat/q-a-wykaz-podatnikow-vat/), tj.:

"(...) Czy konsekwencje finansowe obejmą sytuację, gdy płatność za transakcję zostanie zlecona na rachunek niewskazany w wykazie, a kontrahent zapłaci VAT?

Nie. Przedsiębiorca nie poniesie odpowiedzialności solidarnej za zaległości podatkowe kontrahenta w części VAT (...)".

W powyższej sytuacji uwzględniając fakt, że firma nie złożyła zawiadomienia ZAW-NR oraz nie zastosowała dobrowolnie mechanizmu podzielonej płatności, to zapłata na rachunek spoza białej listy (jak słusznie podkreślił Czytelnik) może skutkować odpowiedzialnością solidarną całym swoim majątkiem wraz z dostawcą za jego zaległości podatkowe. Należy jednak pamiętać, że gdy kontrahent uregulował VAT z tytułu tej dostawy, to firma nie poniesie negatywnych konsekwencji finansowych, tj. ww. odpowiedzialności solidarnej.

» WNT dokonane przez podatnika nieposiadającego numeru VAT UE

Definicję wewnątrzwspólnotowego nabycia odnajdujemy w art. 9 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu przez podlegające opodatkowaniu wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Z wewnątrzwspólnotowym nabyciem mamy do czynienia, gdy:

1) nabywcą towarów jest:

a) podatnik polskiego podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, lub podatnik podatku od wartości dodanej (podatnik unijny), a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika,

b) osoba prawna niebędąca podatnikiem

- z zastrzeżeniem art. 10,

2) dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem podatku VAT lub podatku od wartości dodanej.

Ustawodawca wymienia obszerną listę przypadków, w których wewnątrzwspólnotowe nabycie nie powstaje (tzn. nabycie towaru przez polski podmiot od podmiotu z kraju UE nie rodzi obowiązku opodatkowania i wykazania w deklaracji podatkowej). Są to m.in. sytuacje wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy, czyli dotyczące nabycia towarów dokonywanego przez podmioty nieuprawnione do odliczania podatku naliczonego, rolników ryczałtowych dla potrzeb działalności rolniczej, podatników u których sprzedaż jest zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, osoby prawne niebędące podatnikami. Są to wyłączenia podmiotowe, uzależnione od całkowitej wartości nabycia. Wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów uprawniająca do wyłączenia od podatku VAT wynosi 50.000 zł. Przy wyliczaniu tej kwoty nie uwzględnia się kwoty zapłaconego podatku od wartości dodanej, nabycia nowych środków transportu i wyrobów akcyzowych. Wyłączenie to będzie miało jednak miejsce, jeżeli całkowita wartość WNT na terytorium kraju nie przekroczyła również w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł (art. 10 ust. 2).

Niezależnie od faktu rejestracji dla potrzeb rozliczania transakcji wewnątrzwspólnotowych, w przypadku gdy nabywcą jest polski czynny podatnik VAT, a dokonującym dostawy towarów podatnik podatku od wartości dodanej, opodatkowane wewnątrzwspólnotowe nabycie będzie występowało na terytorium kraju. Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy nabywcą w WNT jest podatnik, który nie podał, zgodnie z art. 97 ust. 10, numeru identyfikacji podatkowej poprzedzonej kodem PL - WNT uznaje się za dokonane na terytorium kraju ze wszystkimi tego faktu konsekwencjami, w tym obowiązkiem zarejestrowania tego zdarzenia w ewidencjach VAT oraz informacji podsumowującej. Brak rejestracji VAT UE nie wyklucza również możliwości odliczenia podatku naliczonego z tytułu WNT. Warunkiem odliczenia nie jest bowiem rejestracja dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Jednym z warunków koniecznych do zastosowania 0% stawki VAT do WDT, jest nie tylko dokonanie dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, ale również podanie przez nabywcę tego numeru dostawcy. Należy więc zwrócić uwagę, czy zagraniczny kontrahent dokonał opodatkowania transakcji stawką krajową czy zastosował zwolnienie z opodatkowania lub 0% stawkę VAT. Gdyby z uwagi na brak numeru VAT UE polskiego nabywcy obciążył tę dostawę podatkiem VAT, Czytelnik byłby zmuszony rozliczyć WNT przyjmując za podstawę kwotę brutto z faktury.

Nie ma zatem przeszkód, aby podatnik który prowadzi działalność gospodarczą dokonał WNT opodatkowując je w kraju i jednocześnie odliczając podatek naliczony. Powinien jednak złożyć formularz VAT-R i zawiadomić organ podatkowy o zamiarze dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych. Wprawdzie złożenie tego druku powinno nastąpić przed dokonaniem pierwszej wewnątrzwspólnotowej transakcji, skoro jednak podatnik nie dopełnił tego obowiązku, powinien to zrobić jak najszybciej.

Zgodnie z art. 81 § 1 ustawy Kodeks karny skarbowy, podatnik lub płatnik, który wbrew obowiązkowi nie dokonuje w terminie zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacji objętych nim danych albo też podaje w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym lub niepełne, podlega karze grzywny za wykroczenia skarbowe. Kara ta może być wymierzona w granicach od 1/10 do dwudziestokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wysokość grzywny w danym przypadku zależy od okoliczności sprawy, a także sytuacji osobistej sprawcy, czyli m.in. jego stosunków rodzinnych, stanu majątkowego, dochodów, możliwości zarobkowania.

Kary można uniknąć poprzez złożenie tzw. czynnego żalu. Przewiduje to art. 16 § 1 K.k.s. "Czynny żal" to zawiadomienie urzędu skarbowego o popełnieniu czynu zabronionego.