Dokonanie wpłaty na IKZE i likwidacja konta w tym samym roku

Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Od kilku lat gromadzę oszczędności w IKZE. W 2023 r. także dokonałem wpłaty na IKZE. Następnie pomimo, że nie osiągnąłem wieku emerytalnego, wystąpiłem z wnioskiem o zwrot zgromadzonych środków (likwidacja IKZE). Ich wypłata nastąpiła jeszcze w 2023 r. Czy w takim przypadku będę mógł odliczyć od dochodu wpłatę dokonaną w 2023 r.? Czy otrzymany zwrot zgromadzonych środków należy opodatkować?

W razie likwidacji IKZE zgromadzone środki są zwracane podatnikowi. Jeżeli do otrzymania zwrotu dochodzi w roku dokonania wpłaty na IKZE, to okoliczność ta wyklucza możliwość odliczenia tej wpłaty od dochodu. Wartość zwróconych środków z IKZE uważana jest za przychód z innych źródeł opodatkowany według skali podatkowej.

Stosownie do art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1792 ze zm.), zwanej dalej ustawą o IKE i IKZE, oszczędzający ma prawo do odliczenia od dochodu wpłat na IKZE na zasadach i w trybie określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli na podstawie umowy o prowadzenie IKZE gromadzi oszczędności tylko na jednym IKZE. Z takiej preferencji mogą korzystać m.in. podatnicy stosujący opodatkowanie podatkiem liniowym. Pomniejszają oni dochód o wpłaty na IKZE określone w art. 26 ust. 1 pkt 2b updof. Odliczenia tych wpłat dokonuje się w zeznaniu podatkowym, jeżeli nie zostały one m.in. zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Tak wynika z art. 30c ust. 2 pkt 3, ust. 3 pkt 4 i ust. 3b updof.

Sytuacje, w których następuje zwrot środków zgromadzonych na IKZE wskazuje art. 37 ust. 1 ustawy o IKE i IKZE. Dotyczy to przypadków wypowiedzenia umowy o prowadzenie IKZE przez którąkolwiek ze stron, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej.

Przepis ten znajdzie zastosowanie w przypadku podatnika, który w 2023 r. zdecydował się wycofać całość środków zgromadzonych na IKZE, pomimo że nie osiągnął jeszcze wymaganego wieku (tj. 65 lat - zgodnie z art. 34a ust. 1 pkt 1 ustawy o IKE i IKZE). Jeśli otrzymał zwrot tych środków, to w kwocie tej uwzględniona była również wpłata dokonana w 2023 r. Tymczasem odliczeniu nie podlegają wpłaty na IKZE zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Oznacza to, że w razie zwrotu dokonanej wpłaty nie zostanie spełniony warunek dla jej odliczenia od dochodu, określony w art. 30c ust. 3 pkt 4 updof. Podobne stanowisko wyraził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 27 czerwca 2023 r., nr 0113-KDWPT.4011.41.2023.1.SK (w odniesieniu do podatnika rozliczającego dochody według skali podatkowej). Zgodnie z oceną organu podatkowego: "(...) w przypadku gdy dochodzi do zwrotu wpłat na IKZE za dany rok podatkowy w jakiejkolwiek formie w tym samym roku, to podatnik, ustalając podstawę obliczenia podatku, nie dokonuje odliczenia wpłat zwróconych".

Odnośnie opodatkowania kwoty zwrotu środków zgromadzonych na IKZE, to w opisanych okolicznościach otrzymana kwota stanowi u podatnika przychód z tzw. innych źródeł przychodów (art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 updof), podlegający opodatkowaniu według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 updof.