Koszty rozliczane w czasie po zmianie ewidencji księgowej

Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W dniu 10 listopada 2023 r. zawarłem umowę ubezpieczenia OC firmowego samochodu ciężarowego na okres od 1 grudnia 2023 r. do 30 listopada 2024 r. W 2024 r. chciałbym zmienić formę opodatkowania, tj. przejść na opodatkowanie według skali podatkowej i zaprowadzić podatkową księgę. Czy część kosztów ubezpieczenia dotyczących przyszłego roku będę mógł w styczniu 2024 r. uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów?

Tak. Podatnik będzie mógł w 2024 r. uwzględnić w kosztach podatkowych część wydatków na ubezpieczenie samochodu dotyczącą tego roku.

Podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie pomniejszają przychodu o koszty ich uzyskania. Płacą podatek od uzyskanego przychodu. Zatem podatnik opodatkowany w ten sposób, który zawarł umowę ubezpieczenia OC firmowego samochodu ciężarowego, nie ma możliwości odniesienia w ciężar kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tego tytułu.

Inaczej jest u podatników opodatkowanych według skali podatkowej, u których opodatkowaniu podlega dochód, czyli różnica między przychodem a poniesionymi kosztami uzyskania tego przychodu.

Przy czym sposób rozliczania tych kosztów uzależniony jest od metody ich ewidencjonowania w podatkowej księdze. Podatnicy prowadzący podatkową księgę według metody uproszczonej koszty uzyskania przychodów potrącają tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione (art. 22 ust. 4 updof). Także podatnicy, którzy zdecydowali się na metodę memoriałową koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, potrącają w dacie ich poniesienia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego. Wówczas koszty te stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 22 ust. 5c updof).

Jednak bez względu na wybraną przez podatnika metodę ewidencjonowania kosztów w podatkowej księdze (uproszczoną lub memoriałową), za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu (art. 22 ust. 6b updof).

W tym przypadku dowodem poniesienia kosztu jest polisa ubezpieczeniowa. Zauważmy jednak, że polisa ta została wystawiona w czasie, gdy podatnik opodatkowany był w formie ryczałtu ewidencjonowanego, a więc nie miał możliwości wydatku z niej wynikającego ująć w kosztach uzyskania przychodów.

Z literalnego brzmienia art. 22 ust. 4 i 6b updof należy wnioskować, że wydatki poniesione na ubezpieczenie samochodu nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów w 2024 r., gdyż zostały poniesione w 2023 r. Jednak taki wniosek jest sprzeczny z wykładnią celowościową, zastosowanie której w tym przypadku wydaje się być uzasadnione.

Reasumując, jeżeli wydatki na opłacenie ubezpieczenia OC firmowego samochodu spełniają przesłanki określone w art. 22 ust. 1 updof, to mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w 2024 r., mimo że zostały poniesione w roku, w którym podatnik opodatkowany był w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Przy czym wydatki te będą w 2024 r. kosztem podatkowym proporcjonalnie do okresu ubezpieczenia dotyczącego tego roku.