Rozliczenie matki z synem zamieszkującym z ojcem

Małoletni syn podatniczki będącej osobą rozwiedzioną, mieszkającą i zarobkującą w Polsce (dochody z umowy o pracę), uczęszcza do szkoły w Wielkiej Brytanii, przebywając w niej ze swoim ojcem, który tam pracuje i płaci podatki. Wszystkie przerwy w szkole (tj. wakacje, przerwy świąteczne, ferie i przerwy międzysemestralne) syn spędza z matką. Podatniczka z ojcem dziecka sprawuje nad synem opiekę naprzemienną, żadne z rodziców nie ma ograniczonych praw rodzicielskich. Rodzice wspólnie finansują utrzymanie syna, jego edukację, wakacje itp. Dochody podatniczki za 2022 r. przekroczyły górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, a syn nie uzyskuje żadnego dochodu. Czy w tej sytuacji podatniczka może się rozliczyć wspólnie z synem w PIT-37 jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

"(...) ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),
• wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy (...) o podatku tonażowym lub ustawy (...) o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

(...) Przepis art. 6 ust. 4 (...) ustawy (o pdof - przyp. red.) wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik lub osoba będąca w separacji), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. (...)

W sytuacji gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka - co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego, u kogo i pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa - nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Nie można zatem się zgodzić z Pani stwierdzeniem, że można Panią uznać za samotnego rodzica ze względu na fakt, że dziecko przebywa z Panią przez około 3 miesiące w roku.

Należy podkreślić, że samodzielna opieka nad dziećmi nie jest równoznaczna z samotną opieką. Fakt, że każdy z rodziców zajmuje się dziećmi w ustalonym czasie, czyli samodzielnie, i w tym czasie drugi rodzic nie uczestniczy w ich wychowaniu, nie oznacza, że mamy do czynienia z samotnym wychowyaniem dziecka.

Wskazać także należy, że w rodzinach pełnych również rodzice nie wychowują dzieci równocześnie. Nie zawsze bowiem opiekują się dzieckiem w tym samym miejscu i czasie. Podczas sprawowania opieki przez rodziców pozostających w związku małżeńskim (podobnie jak rodziców stanu wolnego) może zachodzić taka sytuacja, że w pewnym momencie dnia (a w szczególnych sytuacjach nawet w określonych dniach) dzieckiem zajmuje się tylko matka, innym razem tylko ojciec, jednakże w takiej sytuacji nie ma mowy o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców czy opiekunów prawnych, który - będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) - faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez jakiegokolwiek udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

(...) Mając na uwadze powyższe (...), nie może Pani zostać uznana za osobę samotnie wychowującą dziecko i nie będzie przysługiwało Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia (...) jako osobie samotnie wychowującej syna za rok 2022 (...)".

(interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 30 września 2022 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.570.2022.2.JK)