Zmiany planowane i te, które wchodzą w życie w 2023 r.

Nowy rok nierozerwalnie wiąże się ze zmianami w przepisach. Przedsiębiorcy i pracodawcy muszą być gotowi na kolejne zmiany. Część z nich wchodzi w życie już 1 stycznia 2023 r., część w późniejszych terminach, nad innymi wciąż trwają prace legislacyjne.

Nowości w podatku dochodowym i VAT

Z dniem 1 stycznia 2023 r. na gruncie pdof i pdop zacznie obowiązywać całkowity zakaz amortyzacji nieruchomości i praw mieszkalnych, w tym inwestycji w obcych nieruchomościach mieszkalnych i takich prawach. Ponadto od 1 stycznia 2023 r. jedyną dostępną formą opodatkowania dla przychodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne w tym przedsiębiorców z tzw. prywatnego najmu będzie ryczałt ewidencjonowany, co wynika z art. 2 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym... (Dz. U. z 2022 r. poz. 2540). To oznacza, że wyliczając podstawę opodatkowania, podatnicy nie będą już mogli uwzględniać żadnych kosztów ponoszonych na przedmiot prywatnego najmu. Dla najmu rozliczonego w działalności gospodarczej ustawodawca nie wprowadził tego typu ograniczeń.

Z początkiem 2023 r. nastąpi także szereg zmian w odniesieniu do obowiązków płatników pdof w zakresie poboru zaliczek na podatek. Zmiany te w głównej mierze dotyczą zasad składania przez podatników oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczanie zaliczek na pdof. Od 1 stycznia 2023 r. warunkiem ujęcia w kosztach pracodawcy tzw. pracowniczych składek ZUS w części finansowanej przez płatnika w kosztach miesiąca, za który są należne, będzie ich opłacenie w terminie wynikającym z przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, a nie w odrębnym terminie określonym w przepisach podatkowych.

Szerzej na temat zmian w podatku dochodowym pisaliśmy w dodatku nr 1 do GP nr 101 z 2022 r.

Z dniem 1 stycznia 2023 r. wejdą w życie przepisy ustawy o VAT (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) umożliwiające uzyskanie statusu podatnika VAT i wspólne rozliczanie się przez kilka podmiotów w ramach tzw. grupy VAT. Zatem od 1 stycznia 2023 r. szczególnym rodzajem podatnika VAT istniejącym tylko do celów tego podatku będzie mogła być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT (pisaliśmy o tym m.in. w GP nr 86 z 2022 r. na str. 2 i GP nr 94 z 2022 r. na str. 14).

Z dniem 1 lutego 2023 r. obowiązkowi bezwzględnego ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących będą podlegali podatnicy świadczący usługi mycia, czyszczenia samochodów, w tym usługi automatycznych myjni. Pisaliśmy o tym m.in. w GP nr 81 z 2022 r. na str. 2 i w GP nr 95 z 2022 r. na str. 22.

Z dniem 13 lutego 2023 r. zostanie uchylony art. 103 ust. 5b ustawy o VAT. Zgodnie z nim obliczenie i wpłacenie kwoty podatku może nastąpić w terminie 5 dni od otrzymania towarów na terytorium kraju, jeżeli podatnik, najpóźniej na 3 dni robocze przed przemieszczeniem towarów na terytorium kraju, złoży do naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawie rozliczania podatku akcyzowego zgłoszenie o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym, o którym mowa w art. 78 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 143 ze zm.). Zgodnie zaś z art. 18 ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym... (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427), w okresie od 28 grudnia 2021 r. do 12 lutego 2023 r., jeżeli termin płatności podatku określony zgodnie z art. 103 ust. 5b ustawy o VAT przypada na dzień wcześniejszy niż dzień wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, dokumentującej dokonanie dostawy towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, termin ten upływa w dniu następującym po dniu wystawienia tej faktury, nie później jednak niż 16. dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia (pisaliśmy o tym w GP nr 59 z 2022 r. na str. 14).

Od 1 stycznia 2023 r. planowano wprowadzić w ustawie o VAT zmiany objęte tzw. pakietem SLIM VAT 3. Projekt tej ustawy (nr UD411 z wykazu RCL) nie trafił jeszcze do Sejmu, ale już na obecnym etapie prac legislacyjnych termin wejścia w życie tych zmian przesunięto na 1 kwietnia 2023 r.

Zmiany zaproponowane w tym pakiecie mają polegać m.in. na: podwyższeniu limitu sprzedaży małego podatnika do 2.000.000 euro, doprecyzowaniu zasad stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku gdy faktura została wystawiona w walucie obcej, rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów przez kasy on-line/wirtualne, doprecyzowaniu okresu, za który deklarowana jest WDT, w przypadku gdy podatnik otrzymuje dokumenty potwierdzające WDT po okresie 3 miesięcy, liberalizacji warunków zwrotu dla tzw. podatnika bezgotówkowego (zwrot VAT - 15 dni), konsolidacji wydawania wiążących informacji (WIS, WIA, WIT oraz WIP) poprzez wyznaczenie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej - jako organu właściwego do wydawania WIT, WIP i WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji. Pisaliśmy o tym m.in. w GP nr 90 z 2022 r. na str. 6.

Nowe zasady przeciwdziałania zatorom płatniczym

Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych... (Dz. U. z 2022 r. poz. 2414) zwolniła z obowiązku składania sprawozdań o terminach zapłaty spółki tworzące podatkowe grupy kapitałowe oraz publiczne podmioty lecznicze. Nowością jest, że nie podlegają obowiązkowi sprawozdawczemu wartości świadczeń pieniężnych wynikających z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, świadczeń przedawnionych, czyli takich, dla których Kodeks cywilny zakłada, że termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności wynosi 3 lata. Obowiązkowi sprawozdawczemu nie podlegają też świadczenia wynikające z transakcji handlowych pomiędzy podmiotami należącymi do tej samej grupy kapitałowej. Kolejna nowość w sprawozdawczości dotyczy wydłużenia terminu składania sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (w serwisie Biznes.gov.pl). Termin ten wydłużono o 3 miesiące z 31 stycznia do 30 kwietnia każdego roku. Do złożenia sprawozdania w terminie zobowiązany jest kierownik podmiotu, o którym mowa w art. 27b ust. 2 pkt 2 ustawy o pdop (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587). Znowelizowane przepisy dotyczące sprawozdawczości wejdą w życie 1 stycznia 2023 r.

Nowością jest wprowadzenie w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem MŚP, bezskuteczności zastrzeżenia umownego wyłączającego albo ograniczającego prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, gdy zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie lub w przypadku nieokreślenia tego terminu od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Zasada ta będzie obowiązywać od 24 stycznia 2023 r.

W znowelizowanych przepisach kara za nadmierne opóźnienie się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych będzie wyliczana w oparciu o zmodyfikowany wzór, z uwzględnieniem założenia: im dłuższe opóźnienie, tym wyższa kara. Wartości opóźnionych świadczeń pieniężnych zostaną pogrupowane w zależności od ilości dni opóźnienia według progów: od 1 do 30 dni, od 31 do 60 dni, od 61 do 120 dni, od 121 do 365 dni, powyżej 365 dni. Tak pogrupowane świadczenia zostaną przemnożone przez odpowiedni procent, tj. 1%, 2%, 4%, 12%, 24%, a następnie zsumowane.

Zmiany w Prawie budowlanym

Obecnie trwają prace legislacyjne nad zmianami w Prawie budowlanym. Do Sejmu wkrótce trafi projekt ustawy wprowadzającej pełną cyfryzację procesu inwestycyjno-budowlanego i zmieniającej Prawo budowlane. Według założeń ustawy w połowie przyszłego roku ma już obowiązywać wyłącznie elektroniczny obieg wszystkich dokumentów w procesie budowlanym.

Rozszerzony ma zostać katalog obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, a także z obowiązku dokonania zgłoszenia właściwemu organowi administracji publicznej. Największe zmiany mają dotyczyć budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. Przewiduje się likwidację możliwości wnoszenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprzeciwu do zgłoszenia budowy prowadzonej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora, co spowoduje, iż szybciej będzie można rozpocząć tego typu inwestycję. Zlikwidowany ma być również obowiązek zawiadomienia o zakończeniu budowy, który zostanie zastąpiony możliwością oddania do użytkowania budynku mieszkalnego jednorodzinnego przez kierownika budowy. Dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych będzie za to wprowadzony obowiązek zawiadomienia o rozpoczęciu użytkowania, jednak czynność ta będzie mieć charakter techniczny.

Ustawa o sygnalistach

Na uchwalenie czeka wciąż ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, zwana potocznie ustawą o sygnalistach. Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, miała czas do 17 grudnia 2021 r. na wprowadzenie do porządku krajowego postanowień unijnej dyrektywy o sygnalistach. Obecnie trwają prace nad drugim projektem tej ustawy.

Nowe zasady windykacji

Trwają też prace nad ustawą o działalności windykacyjnej i zawodzie windykatora. Ustawa ma określać, po spełnieniu jakich warunków będą mogły być podejmowane czynności windykacyjne. Takie czynności wobec osób zobowiązanych będą mogły prowadzić jedynie osoby posiadające licencję windykatora. Organami nadzoru nad działalnością przedsiębiorstw windykacyjnych i windykatorów będą: minister właściwy do spraw gospodarki oraz Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), a w zakresie dotyczącym wyłącznie windykatorów - wojewoda.